Docureeks ‘Muhammad Ali’ (Canvas) schetst de vele facetten van ‘The Greatest’

In het midden van de jaren 90 liep Ken Burns Muhammad Ali tegen het lijf in een koffiebar in Los Angeles. Op dat moment was Ali in de greep van de ziekte van Parkinson. De man die decennialang niet kon stoppen met praten, over zijn eigen schoonheid en vaardigheid, over hoe lelijk en ongetalenteerd zijn tegenstanders waren, over het onrecht waar zwarte mensen in heel Amerika honderden jaren mee te maken hadden gehad, was verstomd. Bijna drie decennia later stelden Burns, zijn oudste dochter Sarah en haar man David McMahon een indrukwekkend portret van Ali samen uit meer dan 40 jaar beeldmateriaal en foto’s.

De docuserie schetst de opgang van de jonge Cassius Clay in het Jim Crow-tijdperk in Louisville tot de gecompliceerde, soms tegenstrijdige volwassene die drie keer de zwaargewichttitel won en het opnam tegen de Amerikaanse regering vanwege zijn pertinente weigering om in Vietnam te vechten. “Je kunt die weigering om opgenomen te worden in het Amerikaanse leger niet begrijpen zonder zijn geloof te begrijpen, zonder de betekenis van Elijah Muhammad in zijn leven te begrijpen”, aldus McMahon in The New York Times, verwijzend naar de leider van de Nation of Islam, met wie Ali een nauwe band had.

De filmmakers laten Ali niet alleen zien als een dominant zwaargewicht tijdens zijn topjaren, maar ook als een figuur met een grote impact op de samenleving. Hij ging om met de meest prominente beroemdheden van zijn tijd. Ali’s opkomst naar het sterrendom viel samen met een periode van intense culturele verandering in de Verenigde Staten, en zijn connectie met de burgerrechten- en anti-oorlogsbewegingen is cruciaal om Ali de man van Ali de bokser te onderscheiden.

De docu belicht niet alleen ‘s mans fabelachtige bokscarrière. “Ook zijn verstandhouding met Malcolm X en Elijah Muhammad, zijn gezinsleven, huwelijken, verzet tegen de dienstplicht en zijn moed en zijn bereidheid om de gevangenis in te gaan voor zijn overtuigingen komen aan bod”, aldus Sarah Burns in The New York Times. “Net als zijn leven na het boksen en strijd tegen Parkinson.”

“Hij won mensen voor zich omdat hij gelijk had over de Vietnamoorlog”, aldus David Remnick, redacteur van The New Yorker en auteur van een biografie over Ali. “Hij won mensen voor zich omdat hij als atleet keer op keer bewees niet alleen mooi te zijn om naar te kijken, maar ook ongelooflijk moedig. Zijn atletisch vermogen en zijn superioriteit als atleet konden gewoon niet ontkend worden, zelfs niet toen hij verloor.”

Tegelijk vond een groot deel van Amerika – en dan vooral de witte elite – hem gevaarlijk, een bedreiging voor de manier waarop mensen zich ‘hoorden’ te gedragen. “Witte mensen hielden pas van hem toen hij niet meer kon praten”, aldus ESPN-schrijver Howard Bryant in The New York Times.

De docuserie eindigt met Ali die, zoals Ken Burns het omschrijft, “de meest geliefde persoon op aarde” is geworden. De beelden van zijn verrassingsoptreden op de Olympische Spelen van 1996 in Atlanta zijn een cruciaal onderdeel van Ali’s blijvende imago en mythologie.

De 69-jarige Burns bracht vorig jaar de driedelige docuserie ‘The U.S. and the Holocaust’ uit, over het Amerikaanse antisemitisme en de reactie van Amerika op de genocide van de nazi’s. Hij probeert te begrijpen waarom de VS er in de jaren 1930 en 1940 voor kozen zo weinig Joodse vluchtelingen toe te laten en of het land meer had kunnen doen om de Holocaust te stoppen of op zijn minst te vertragen. Resultaat is een diepgaande studie over fascisme, intolerantie en het spanningsveld tussen idealen en de complexe politieke/sociale realiteit.

Eerder maakte Burns naam als documentairemaker met o.a. de Oscargenomineerde werken ‘Brooklyn Bridge’ en ‘The Statue of Liberty’ en het met twee Emmy’s bekroonde ‘The Civil War’, over de Amerikaanse burgeroorlog.

Staan nog op zijn planning: documentaires rond de Amerikaanse bizon, Leonardo da Vinci, de Amerikaanse Revolutie en de gewezen Amerikaanse president Lyndon Johnson.

Bekijk de openingsaflevering van ‘Muhammad Ali’ vanavond om 22u25 op Canvas of waar je ook bent via Pickx.be of de Pickx-app.