's Werelds grootste vulkaan op zeebodem ontdekt

Nieuws | In de Stille Zuidzee, zo'n 1.600 kilometer voor de kust van Japan, hebben Amerikaanse en Japanse wetenschappers een uitgedoofde vulkaan ontdekt zo groot als de Britse eilanden. Het is de grootste vulkaan op aarde en zelfs een van de grootste vulkanen van het hele zonnestelsel. De monstervulkaan maakt deel uit van de Shatsky Rise, een diep plateau op de zeebodem zo'n 1.600 km ten oosten van Japan, en strekt zich uit over 310.000 vierkante kilometer met hellingen van 3,5 km hoogte.

Door Pickx

Gepubliceerd op 10.09.13

2min

In de Stille Zuidzee, zo'n 1.600 kilometer voor de kust van Japan, hebben Amerikaanse en Japanse wetenschappers een uitgedoofde vulkaan ontdekt zo groot als de Britse eilanden. Het is de grootste vulkaan op aarde en zelfs een van de grootste vulkanen van het hele zonnestelsel. De monstervulkaan maakt deel uit van de Shatsky Rise, een diep plateau op de zeebodem zo'n 1.600 km ten oosten van Japan, en strekt zich uit over 310.000 vierkante kilometer met hellingen van 3,5 km hoogte.

Foto : Een 3D-beeld laat zien hoe uitgestrekt de Tamu Massif is

's werelds grootste vulkaan

"Tamu Massif is 's werelds grootste vulkaan", lieten de geologen optekenen in Nature Geoscience. In oppervlakte is deze ontdekking vergelijkbaar met 'Olympus Mons' op Mars, die beschouwd wordt als de grootste vulkaan van ons zonnestelsel. Bovendien kruipt Tamu Massif met zijn onderste 'tentakels' ook nog eens tot zo'n 30 km onder de aardkorst.

Uit de tijd van de dinosauriërs

De vulkaan, een hoogvlakte op de zeebodem die bekendstaat als het Tamu-massief, moet zo'n 144 miljoen jaar geleden tot uitbarsting zijn gekomen, met lavastromen van tientallen meters dik. Mensen waren er toen nog niet: de vulkaan ontstond in het Krijt, de tijd van de dinosauriërs. Experts denken dat de vulkaan niet meer zal uitbarsten, maar wijzen erop dat vergelijkbaar vulkaangeweld nog steeds in de lucht hangt. "Wij kunnen voorspellen dat zoiets met zekerheid nog eens gaat gebeuren", zegt geoloog Jan Wijbrans van de VU Amsterdam en de Universiteit Leiden. "Maar niet wanneer." Schrale troost is dat monstererupties zeldzaam zijn: "Dat maakt de kans dat het onze generatie overkomt relatief klein."

Monstervulkaan

Wetenschappers gingen er in het verleden van uit dat Tamu Massif net als IJsland en Hawaii uit een systeem van verschillende vulkanen bestond en zo zijn er wel een dozijn op aarde te vinden. Het besef dat het om een monstervulkaan ging, kwam er pas toen de geologen de zeebodem gedetailleerd in kaart konden brengen met behulp seismologische scanningapparatuur. Toen zagen ze dat alle gestolde lavalagen zijn weggestroomd vanuit één punt: de mond van de vulkaan.

Net als op Mars

Het resultaat is een platte berg van zo'n 450 kilometer breed, 650 kilometer lang en 3,5 kilometer hoog. In oppervlak laat zich dat vergelijken met de grootst bekende vulkaan van het zonnestelsel, Mons Olympus op Mars, aldus William Sager van Texas A&M in het vakblad Nature Geo-science. "Dat betekent dat we op aarde vulkanen hebben die analoog zijn aan wat we op Mars zien. Ik denk niet dat iemand dat had verwacht." Misschien zijn er meer vergelijkbare vulkanen, oppert Sager. "Dat we er zo weinig van weten, komt doordat ze hier een betere verstopplek hebben - in zee."

Steekvlam van magma

De Tamu moet zijn ontstaan toen een soort steekvlam van magma - een zogeheten mantelpluim - vanuit de diepte omhoog drong naar de oppervlakte. Dat de vulkaan zo groot werd, komt volgens de wetenschappers enerzijds doordat de magma dun was en anderzijds doordat de mantelpluim relatief snel onder de zeebodem doorschoof, waardoor de vulkaanmond niet verstopt raakte.