Eksters schelden ons uit

Nieuws | Eksters herkennen mensen en 'schelden ze uit', als het personen zijn die hun nest bedreigen. Dat blijkt uit onderzoek, gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Animal Cognition. Tijdens een routine-inspectie van eksternesten in Zuid-Korea merkte een onderzoeksteam dat de vogels in staat zijn individuen te herkennen die eerder naar een nest waren geklommen. Vervolgens werden ze achtervolgd door de vogels.

Door Pickx

Gepubliceerd op 26.03.12

2min

Eksters herkennen mensen en 'schelden ze uit', als het personen zijn die hun nest bedreigen. Dat blijkt uit onderzoek, gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Animal Cognition. Tijdens een routine-inspectie van eksternesten in Zuid-Korea merkte een onderzoeksteam dat de vogels in staat zijn individuen te herkennen die eerder naar een nest waren geklommen. Vervolgens werden ze achtervolgd door de vogels.

Schelden

De onderzoekers, die bezig waren met het meten van de kuikens en het nemen van bloedmonsters, kwalificeerden de bevindingen eerst als 'toevallig'. Om zeker te weten dat eksters het verschil tussen mensen konden zien, werd een reeks experimenten gedaan. Er werd gekeken werd naar de reactie van de vogels wanneer één van de onderzoekers (die vaker naar het nest klom) in de buurt kwam, en de reactie wanneer een vreemdeling dat deed. De eksters begonnen te 'schelden' tegen de bekende onderzoekers, terwijl ze gewoon wegvlogen als een vreemde hun nest naderde. De onderzoekers probeerden zelfs de eksters om de tuin te leiden door zich te verkleden, maar daar trapten de slimme vogels niet in.

Niet de enige

Dit onderzoek is getest bij 11 verschillende nesten. Bij de helft van dit onderzoek wist de ekster wie eerder bij zijn nest was geweest. De ekster is overigens niet de enige vogel die gezichten herkent. Amerikaanse kraaien en de Amerikaanse spotlijster hebben dezelfde capaciteiten.

Speciale gave

Dr Wonyoung Lee, één van de onderzoekers, vermoedt dat de herkenning gebeurt op basis van gezichtskenmerken, al zijn er nog onvoldoende experimenten uitgevoerd om die hypothese te staven. Hij stelt verder dat de vogels deze gave hebben ontwikkeld om hen te helpen overleven in een stedelijke, door mensen gedomineerde omgeving. De studie werd uitgevoerd in samenwerking met Ewha Womans University, Seoul en de Poolse Academie van Wetenschappen.

Foto : Dr Wonyoung Lee klimt naar één van de eksternesten om het broedsel to controleren

Zelfbewuste vogels

Eksters herkennen trouwens ook zichzelf in de spiegel. Dat was tot nog toe alleen bij mensapen, olifanten en dolfijnen gezien. Volgens onderzoekers is dit een 'cruciale stap voor de ontwikkeling van zelfbewustzijn' van eksters. Dat experiment is verschenen in het wetenschappelijke tijdschrift PLoS Biology. De spiegeltest laat zien dat een dier zijn spiegelbeeld niet interpreteert als een soortgenoot, maar als zichzelf. Het is de belangrijkste test in de gedragsbiologie om zelfbewustzijn bij dieren aan te tonen.

Spiegeltest

Tijdens dit experiment, uitgevoerd door Duitse universiteiten, kregen eksters een gekleurde sticker opgeplakt. Die zat onder de snavel, en konden zij dus alleen in de spiegel zien. Drie eksters, voorzien van een rode of gele stip, bekeken zich in de spiegel en klauwden of pikten naar de sticker. Twee van de drie haalden de sticker zelfs keer op keer weg, en besteedden er daarna geen aandacht meer aan. Twee andere eksters slaagden niet voor de test. Zij zagen hun spiegelbeeld enkel als een soortgenoot, die ze aanvielen of juist het hof maakten.

Bekijk hier de video van de spiegeltest

Intelligent en sociaal

Primatologen hebben eerder betoogd dat het vermogen tot zelfbeschouwing dat de spiegeltest meet, de basis vormt voor ingewikkelde sociale verhoudingen. Dat zou verklaren waarom alleen intelligente en sociale dieren voor de spiegeltest slagen.

Vogels uit de kraaienfamilie kennen gecompliceerd groepsgedrag, dat is de laatste tien jaar steeds duidelijker geworden. Zo houden kauwen er vriendschappen op na die zij bekrachtigen door eten te delen. Eksters en gaaien houden in de gaten of soortgenoten toekijken wanneer ze ergens eten verstoppen, en roeken werken samen in tweetallen om eten te pakken te krijgen. Kraaien baarden bovendien al eerder opzien vanwege intelligent gedrag. Een kraai boog een paar jaar geleden zelf van ijzerdraad een haakje om een emmertje eten op te hijsen. In een ander experiment combineerden kraaien gereedschappen.

Chimpansees

De klassieke proef met de spiegel is in 1970 uitgevonden door psycholoog Gordon Gallup. Hij smeerde bij vier chimpansees rode verf op hun oor en wenkbrauw. De apen inspecteerden zichzelf daarop in de spiegel en voelden aan hun vlekken. Evenals eksters vertonen niet alle chimpansees zulk gedrag.