Supervulkaan roert zich nabij de Duits-Belgische grens

Nieuws | De hele wereld houdt de adem in bij onheilsberichten over de supervulkanen zoals onder Yellowstone in de VS, de grote broer van de Vesuvius nabij Napels of de IJslandse schrik Katla. Maar nu blijkt er ook zo'n aartsgevaarlijk exemplaar aan onze voordeur te liggen. Experts vrezen voor een uitbarsting zoals die van de Pinatubo onder de Laacher See in het Eifelgebergte, zo'n 50 km van Duits-Belgische grens.

Door Pickx

Gepubliceerd op 09.01.12

3min

De hele wereld houdt de adem in bij onheilsberichten over de supervulkanen zoals onder Yellowstone in de VS, de grote broer van de Vesuvius nabij Napels of de IJslandse schrik Katla. Maar nu blijkt er ook zo'n aartsgevaarlijk exemplaar aan onze voordeur te liggen. Experts vrezen voor een uitbarsting zoals die van de Pinatubo onder de Laacher See in het Eifelgebergte, zo'n 50 km van Duits-Belgische grens.

Verhoogde activiteit

Experts waarschuwen voor de verhoogde activiteit van een enorme vulkaan onder de Laacher See tussen Bonn en Koblenz, in vogelvucht op zo'n 50 km van de Duits-Belgische grens. Als dat monster zou uitbarsten, wordt gevreesd voor een uitbarsting van de omvang van de Pinatubo. Die bedekte op de Filipijnen 20 jaar geleden een enorm gebied met een dik pak as en was meteen de grootste vulkaabuitbarsting van de vorige eeuw. Paniek is zeker nog niet nodig, want de uitbarsting kan nog decennia of zelfs eeuwen op zich laten wachten en sommige experts stellen zelfs dat de vulkaan helemaal niet meer zal uitbarsten.

Over tijd

In het Eifelgebergte krioelt het van de niet-actieve vulkanen en die vormden lieflijke meertjes in hun eeuwenoude kraters. Ideaal om op vakantie te gaan of voor een wandeling, maar mogelijk wordt dat gevaarlijk. Als de berekeningen van de wetenschappers kloppen, dan is de vulkaan onder de Laacher See 'over tijd'. Deze supervulkaan barstte een keer om de ongeveer 12.000 jaar uit en het verontrustende is dat de vorige keer al 12.900 jaar geleden is.

Verraderlijk

Het nu zo lieflijk ogende landschap van de Eifel lijkt te verbloemen dat hier in het verleden extreem hevige vulkaanuitbarstingen hebben plaatsgevonden. In de Oost-Eifel begon het vulkanisme ongeveer 500.000 jaar geleden. De laatste en hevigste eruptie vond er 12.900 jaar geleden plaats, de Laacher See vulkaan ontstond en bleef gedurende een kleine driekwart jaar actief.

Laacher See vulkaan

Na de eerste rustige fase werden regelmatig askolommen tot enkele tientallen kilometers de lucht in geblazen, gas- en aswolken werden radiaalstralig weggespoten en vernielden alles wat zij op hun weg tegenkwamen, instortende eruptiekolommen vormden gloeiende, zeer destructieve, aswolken die met een donderend geweld naar beneden raasden om hun weg door de lager gelegen dalen te vervolgen. De regelmatige toestroom van grondwater zorgde ervoor dat deze eruptie steeds veranderde van intensiteit, steeds weer opnieuw brak de hel los. De ene eruptie volgde de andere op, het landschap werd bedekt met een dikke laag tefra, de dalen vulden zich met de tot stilstand komende gloedwolken. Nadat de magmakamer geleegd was stortte het dakgesteente in en ontstond een caldera die zich weldra vulde met water: de huidige Laacher See.

Filmpje

Nu kennen we wel meer van die onheilspellende berichten van sluimerende supervulkanen, maar toch zijn er overduidelijk verontrustende tekenen van verhoogde activiteit. Zo werden verdachte luchtbellen op het meer aangetroffen. Die zouden van koolfstofdioxide afkomstig zijn. Dat zou moeten bewijzen dat de vulkaan onder de Laacher See nog actief is en dat de magmamassa aan het 'ontgassen' is. Andere wetenschappers mimimaliseren dan weer het gevaar en stellen juist dat de vulkaan voorgoed is uitgedoofd. De mysterieuze bellen op het meer zouden er lang zijn. Sommige bozen tongen beweren zelfs dat er al monniken door zijn omgekomen.

Je kan het filmpje hier bekijken

Verwoestende gevolgen

Hopelijk hebben zij gelijk, want een uitbarsting zou volgens sommige experts verwoestende gevolgen hebben. Gigantische evacuaties (ook in ons land) zouden noodzakelijk zijn, een enorm gebied zou onder een dikke aslaag bedekt worden. Bovendien zou de reusachtige aswolk een globale afkoeling teweeg brengen. Laten we hopen dat die uitbarsting er niet komt, want ze zou te vergelijken zijn met die van de Pinatubo op de Filipijnen in 1991. Toen werd een gebied van meer dan 1000 vierkante kilometer onder een dkke laag as bedolven. Liefst 10 miljard ton magma, 20 miljard ton zwaveldioxide en 16 kubieke kilometer as werden de lucht ingestuurd en de temperatuur over de hele wereld zakte met een halve graad omdat de zon voor een deel 'gehinderd' werd door de eruptie.

Grote broer van de Vesuvius

Alsof deze dreiging nog niet erg genoeg is, bevindt zich ook in Italië nog een gevaarlijke supervulkaan. In de regio van Napels houden ze hun hart vast voor de volgende uitbarsting van de Vesuvius, maar aan de andere kant van de stad ligt waarschijnlijk nog een veel groter gevaar te wachten. Vesuvius heeft immers een grote broer die voor heel Europa nare gevolgen kan hebben.

Caldera

Het gaat om één van de grootste en gevaarlijkste vulkanen ter wereld: de Campi Flegrei, een zogenaamde caldera. Door een uitbarsting van zo'n supervulkaan kunnen zich nieuwe bergen vormen. De Vesuvius maakt deel uit van het ondergrondse stelsel van deze vulkaan.

Puistje

Vesuvius is echter niet meer dan een puistje vergeleken bij deze vulkaan. Al in de Oudheid was men er van overtuigd dat de Campi Flegrei vulkanische activiteit vertoonde. Voor de Romeinen was het de ingang naar de onderwereld. Vandaag liggen verschillende vissersdorpjes op de ondergrondse vulkaan. Volgens een onderzoek zou de grond onder de dorpjes voortdurend in beweging zijn. In de laatste tien jaar is de grond er met drie meter gezakt waardoor veel huizen zijn verwoest.

Doemscenario

In tegenstelling tot de Vesuvius zien we deze supervulkaan dus niet liggen. Een uitbarsting zou een nieuwe vulkaan zoals Vesuvius kunnen vormen. In het slechtste scenario zou het leven in heel Europa tot stilstand komen. Ongeveer 39.000 jaar geleden begaf de bodem het al eens, toen de caldera gevormd werd. Dit vormde de heuvels waarop de toeristische stad Sorrento vandaag ligt. Mocht zoiets nogmaals gebeuren, kan dit deel van Italië verdwijnen. Aangezien het zonlicht door de aswolk geblokkeerd wordt, kan het leven tot in Groot-Brittannië aangetast worden.