Op zoek naar het noorderlicht in Lapland

Dringende behoefte aan een overdosis sneeuw, ruimte en stilte? Trek dan snel naar Fins Lapland waar opwindende activiteiten worden afgewisseld met gezellige momenten in de sauna, in een pittoreske winterse setting.
 
www.genieten.be

In het uiterste noorden van Finland, waar licht- en luchtvervuiling haast onbestaande zijn, valt elke dag wel eens het woord ‘revontulet’ oftewel ‘fox’s fires’. Volgens een oude, Finse volksfabel deed een Arctische vos een vuur ontbranden doordat hij snel over de sneeuw rende en zijn pluizige staart de kristallen in de sneeuw liet opwaaien tot hij zo de hemel in vuur en vlam zette. Fabel of niet, het noorderlicht is in Lapland tijdens de wintermaanden big business. Busladingen Aziatische toeristen zakken af naar het hoge noorden om de liefde te bedrijven bij het karakteristieke licht, in de hoop aldus een zoon te verwekken. Sommige hotels hebben zelfs speciale, ouderwetse klokkentorentjes die de stilte van de Arctische nacht verbreken zodat de koppels precies weten wanneer ze elkaar moeten verwarmen. Los van deze legendes lijkt het landschap van Lapland wel speciaal geschapen te zijn om het noorderlicht in al zijn grootsheid te ontvangen: eindeloze witte toendra’s, nu en dan een glooiing met wat bossen waar het zachte winterlicht doorheen sijpelt en natuurlijk de eeuwige stilte die om eerbied vraagt. Lapland is een land van extremen. Tijdens de wintermaanden liggen de temperaturen permanent ver onder nul en wordt het nooit licht. Volgens de Sami – zoals de inwoners van Fins Lapland in feite heten - zijn dit de spectaculairste maanden voor natuurfotografen. De kleuren lijken dan bijna onaards en het noorderlicht zet de poolnachten in vuur en vlam. Tijdens de zomermaanden wordt het dan weer nooit helemaal donker en zorgt de middernachtszon voor heldere witte nachten die zachtjes via spectaculaire zonsop- en ondergangen overvloeien in lange, zonovergoten dagen.
 
www.genieten.be

De meeste toeristen die naar Lapland reizen, kiezen Rovaniemi als uitgangspunt. Dit is Santaland waar de Kerstman in de november- en decembermaanden voor toeristisch vertier zorgt en “ho,ho,ho!” de nationale kreet wordt. Het minder bekende Lapland waar de fascinerende Sami cultuur nog voelbaar en aanwezig is, vind je rond Ivalo, op amper 230 kilometer van het Russische Moermansk en op 200 kilometer van de Arctische Zee. Vanuit het fijne dorpje Inari worden er vaak sneeuwscootertochten en huskytrekkings naar Siberië en de Arctische Oceaan georganiseerd. In een paar dagen trek je dan door Fins en Noors Lapland richting Arctische Oceaan waar het door de Warme Golfstroom bizar genoeg minder koud is dan je zou verwachten.
 
www.genieten.be

Inari is op zich een goede uitvalsbasis om noordelijk Fins Lapland te verkennen. Dit is het terrein van de Sami, de oorspronkelijke bewoners van deze streek. In Inari is een bezoekje aan het Siida, het Sami museum, een aanrader. Op een dynamische manier en via beeld en geluid wordt uitgelegd hoe Sami vroeger leefden en hoe de cultuur vandaag nog steeds het dagelijks leven kleurt. De kleurrijke (en erg warme) klederdracht, de vindingrijke werktuigen, de ambachten die hier nog steeds leven… je ontdekt het allemaal. Wil je de echte Lappen of Sami ontmoeten, trek dan naar de lokale pub van Hotel Inari, waar de gemoedelijke locals komen biljarten of aan de bar een biertje drinken. Om te overnachten is een goed adres in Inari het Kultahovi Hotel, een familiehotelletje vlak aan de rivier die tijdens de koude maanden als winterse snelweg dient voor sneeuwscooters en sledes. Kultahovi biedt elk seizoen speciale pakketten aan zoals het Skábmagovat filmfestival arrangement waarmee je de climax van het eerste zonlicht na de lange winter kunt meemaken. Het einde van Kaamos, de Poolwinter, wordt dan gevierd en tijdens het festival worden ook Finse films getoond die filmfans van heinde en ver aantrekken. Wie zin heeft om wat couleur locale mee naar huis te nemen, duikt een van de talrijke, vaak onopvallende winkeltjes langs de hoofdweg in Inari binnen. Hier worden de lokale ambachten zoals zilver- en lederbewerking of het maken van vilt nog steeds beoefend. Wie last heeft van de droge koude in Lapland, kan hier iets uit rendierleder of vilt kopen. Dat zijn immers authentieke en pure materialen die perfect geschikt zijn voor dit extreme klimaat. Wat dacht je bijvoorbeeld van een vilten hoed? Je vindt er in het charmante winkeltje van Onneli Halonen. Haar naam betekent “gelukkig” in het Laps en dat is precies het gevoel dat haar creaties uitstralen. Warme en kleurrijke vilten hoofddeksels, schoentjes en accessoires die probleemloos kunnen concurreren met de moderne hightech, gore-tex kledinglijnen van tegenwoordig.
 
www.genieten.be

In Lapland is het veel te koud om stil te zitten. Skiën, snowboarden, langlaufen, wandelen met sneeuwschoenen kunnen allemaal in Saariselkä, het skimekka van Lapland, 300 kilometer boven de Arctische Cirkel. De langlaufroutes zijn meer dan 200 kilometer lang, passeren zo door het dorp, langs alle hotels en chalets die je kunt huren, sauna inbegrepen natuurlijk. Skiën, snowboarden, langlaufen, wandelen met sneeuwschoenen kunnen allemaal in Saariselkä, het skimekka van Lapland, 300 kilometer boven de Arctische Cirkel. De langlaufroutes zijn meer dan 200 kilometer lang, passeren zo door het dorp, langs alle hotels en chalets die je kunt huren, sauna inbegrepen natuurlijk. Wie heeft de Alpen nodig als je hier ook kunt genieten van winterse activiteiten? Boven Saariselkä torent de Kaunispää berg uit waar je de hele winter lang kunt skiën en snowboarden. Op de top vind je restaurant Huippo, een gevestigde waarde in de streek. Vooral tijdens de Finse schoolvakanties is dit de meetingspot bij uitstek voor het jonge, Finse volkje dat zich komt opwarmen langs het haardvuur met grote koppen dampende coco onder het verorberen van enorme, mierzoete doughnuts. Andere lekkerbekken vinden hun weg naar hier voor de hartige zalmsoep of het stoofpotje van rendier.
 
www.genieten.be

Ook in Lapland houden ze van après-ski. Daarvoor is de place to be de kleurrijke Bar Panimo. Vanbuiten ziet die eruit als een gewoon café maar eenmaal binnen, ontdek je al snel dat dit een instituut in Lapland is. De reputatie van de plek reikt zelfs nog veel verder. Risto, de barman, werkt hier sinds 1994, toen de bar openging. “Dit is de bar van de goudzoekers. Hier komen vooral Finnen uit het zuiden de klompjes goud die ze vonden in de rivieren rond Ivalo omruilen voor bier en zelfs logies”, vertelt Risto terwijl hij glazen tubetjes toont waar goud inzit. Voor het fijne gold dust geeft Bar Panimo 14 euro per gram. Als het om een heus klompje van tussen 1 en 2 gram gaat, wordt er 100 euro per gram betaald. Bar Panimo verkoopt het goud op zijn beurt door aan verzamelaars of juwelenmakers in de buurt. “Met een klein beetje winst”, zegt Risto al lachend. Probeer hier zeker een van de zelfgebrouwde biertjes of de Jelona, een schnaps die een beetje naar teer smaakt maar waar je het wel heerlijk warm van krijgt na de pijnlijke, Arctische buitentemperaturen. Wie bang is om zich te vervelen, kan gaan shoppen in een van de gezellige winkeltjes of zoals elke Fin doen, veel en lang in de sauna gaan zitten. Goed om te weten en heel handig in dat verband is dat de meeste accommodatie in deze contreien uitgerust is met een Finse sauna. Een mooi voorbeeld is het splinternieuwe en gezellige Gielas Hotel in het hartje van Saariselkä. Alle kamers hebben een eigen saunaatje naast de badkamer, wat wonderen kan doen na een dagje op de piste. Wie ’s avonds de koude niet meer wil trotseren, kan beneden in het restaurant van Lapse gerechten proeven. Het feit dat buiten de nacht opgelicht wordt door pakken verse sneeuw, versterkt alleen maar het knusse Laplandgevoel. 
 
www.genieten.be

Voor een unieke en authentieke Laplandervaring kun je met een huskyslee leren rijden en op tournee gaan met de sneeuwscooter. Geen paniek, het ziet er allemaal moeilijker uit dan het werkelijk is. De energieke en doordringend blauwogige husky’s mogen dan wel hun eigen willetje hebben, ze zijn klungelige non-Sami bestuurders gewend en hebben weinig instructies nodig. De goedgetrainde honden navigeren zonder veel moeite langs rotsen en bomen om op de vlaktes een tandje bij te steken. Huskytochten kunnen vanaf een uur lang tot zelfs verschillende dagen achter elkaar. Je logeert dan in gezellige houten chalets en eet hartige kost die op open vuurtjes wordt bijeengekookt.
 
www.genieten.be

Ook niet te missen is een rit op de sneeuwscooter, een van de officiële vervoersmiddelen van de Sami. Op de rivieren en meren worden tijdens de winter officiële ‘ice roads’ geopend. Daarop gelden wel heel speciale verkeersregels: je mag niet trager rijden dan 20 kilometer per uur, geen veiligheidsgordel dragen en de deuren niet sluiten. Niks zo bevrijdend als met de sneeuwmobiel over een witte vlakte suizen, met langs de rand en in de bossen de rendieren die schuchter het konvooi in de gaten houden. Het Finse woud beslaat overigens 70% van de totale landoppervlakte. Dat verandert tijdens de winter in een immens kunstwerk van witte ijssculpturen en bomen die met dikke sneeuw bepleisterd zijn. Is er een betere plek om te ijsvissen en op een houtvuur wat rendiersoep klaar te maken? Of misschien zelfs de vis die je net hebt gevangen te bereiden? Na een dag buitenactiviteiten zoals deze, voel je je al snel een echte Sami: gezonde blos op de wangen, dik ingepakt tegen de koude en behendig laverend met de huskyslee of sneeuwscooter. Waarna je heerlijk kunt uitrusten in je warme chalet, haardvuur en sauna incluis. Lapland op zijn koudst, maar ook op zijn best.
 
www.genieten.be

Om te proeven van de Sami cultuur of hier weg te dromen bij de gedachte aan uitgestrekte witte ijsvlakten, stop je een cd van de Sami kunstenares Mari Boine in je cd-speler. Haar interpretaties van de muzikale erfenis van haar volk bereiken ondertussen een internationaal publiek. Ze heeft verschillende albums op haar actief, waaronder het prachtige ‘Idjagiedas’ (In the hand of the night) en het remix-album ‘It Ain’t Necessarily Evil’, dat vorig jaar verscheen bij Universal Jazz. De muziek van Boine omvat verschillende genres, wat ze een extra interessante en vooral vernieuwende dimensie geeft. Met behulp van moderne technologie creëert ze nieuwe klanken en remixes van haar eigen werk. Je zou haar eventueel kunnen definiëren als een mengeling tussen de franke geest van Björk uit het noorden en de warmbloedige inspiratie à la Nina Simone, gecombineerd met de bewogen stembuigingen die zo kenmerkend zijn voor de traditionele volksmuziek. Haar teksten breken een lans voor het behoud van de originele Sami cultuur en ademen een nauwe verbondenheid met de oer-
elementen. Wie zin heeft om haar originele werk te ontdekken, moet zeker goed luisteren naar ‘Elen’, een nummer uit de soundtrack van de geëngageerde film ‘The Kautokeino Rebellion’. Wie van groepen als Sigur Ros of Röyksopp houdt, zal de dromerige klanken zeker weten te waarderen… Een fascinerende ontdekking. Je vindt de albums van Mari Boine bij de betere wereldmuziekhandel of via de iTunes Store.
 
www.genieten.be

Tussen Saariselkä en Inari, goed verborgen in een woud langs de oevers van het Ukonjärvi meer, ligt Idoli. Een traditionele houten chalet is de setting voor een selectie van het beste Finse design. Dat omvat internationaal verspreide merken zoals IIttala en Artek, maar ook onbekender werk van jong, aanstormend talent. Het stijlvolle koppel Hanneli en Pekka Sillfors kwam op het idee om te midden van het witte niets de bezoekers te laten kennismaken met hoogstaand, nationaal design en dat lijkt goed te werken. Een persoonlijke rondleiding, presentatie, koopjesjacht of zelfs workshop worden afgesloten met een drankje in de helmi kota, oftewel de glazen, Lapse indianentent aan de rand van het meer. 
 
www.genieten.be

Deze reisreportage kwam tot stand in samenwerking met het tijdschrift Genieten.

www.genieten.be