‘White Riot’ (Canvas): hoe een handvol bands een nationale protestbeweging uit de grond stampten

In de jaren zeventig, toen het National Front door de Britse straten marcheerde, was het spelen van livemuziek geen lachertje voor zwarte muzikanten. Het hielp niet dat sommige populaire witte artiesten uit die tijd het vuur aanwakkerden – van Eric Clapton die de anti-immigratie retoriek van Enoch Powell openlijk steunde tot David Bowie die beweerde dat Hitler de eerste rockster was. Groot-Brittannië stond op een kruispunt: zou het deze schijnbare fascistische opstand aanvaarden of afkeuren?

De bekroonde docu van Rubika Shah brengt de nationale protestbeweging Rock Against Racism (RAR) in kaart, die werd opgericht in 1976. De missie van RAR bestond erin om fascisme te bestrijden door middel van livemuziek: zwarte en blanke bands samenbrengen op dezelfde podia in het hele land, om de solidariteit te bevorderen en te voorkomen dat mensen in de verleiding kwamen om het National Front te vervoegen.

‘White Riot’ mixt interviews met misselijkmakende archiefbeelden die een vijandig klimaat van anti-immigratiehysterie schetsen. Terwijl neonazi’s de nationale jeugd rekruteerden, vormden de multiculturele punk- en reggae-optredens van RAR bolwerken van verzet.

De campagne bereikte een climax met een enorm antifascistisch festival in Victoria Park in Londen in 1978, met X-Ray Spex, Steel Pulse en natuurlijk The Clash, een band die de boodschap van RAR verkondigde aan de grote massa.

“De tijden waren aan het veranderen en er was geen sterk centrum”, aldus de Londense singer-songwriter Tom Robinson in de Britse krant The Guardian. Robinson was een overtuigd aanhanger van Rock Against Racism – zodanig zelfs dat op de hoes van het debuutalbum van zijn groep Tom Robinson Band het RAR-logo, het adres en het manifest prijkten. “We hadden geen idee wat er ging gebeuren – net als nu.”

Ook Shah ziet overeenkomsten met de huidige tijdsgeest: het tot zondebok maken van immigranten, het schelden op tabloids, het voortdurend paraderen met de Union Jack. “De politieke ontwikkelingen die plaatsvonden terwijl we in de montage zaten, begonnen de beslissingen die we namen te beïnvloeden”, sprak ze in The Guardian.

De muzikanten die campagne voerden tegen racisme bevonden zich in de vuurlinie. Zoals Robinson zei: “Ik herinner me dat ik tegen mijn platenmaatschappij zei: ‘Als er doodsbedreigingen binnenkomen, vertel het me dan niet.’ Die waren er zeker – ze gaven die alleen niet door.”

Bekijk ‘White Riot’ vanavond om 23u op Canvas of waar je ook bent via Pickx.be of de Pickx-app.