One day, one goal: de oogstrelende masterclass van Puskás

Sport | De ‘Match van de Eeuw’, zo werd de legendarische partij tussen Engeland en Hongarije op 25 november 1953 genoemd. Het fenomenale scoreverloop buiten beschouwing gelaten, trok één protagonist alle schijnwerpers, cameraflitsers en toeschouwersblikken naar zich toe: de Hongaarse kapitein Ferenc Puskás.

Door Pickx

Gepubliceerd op 19.04.20

2min

De klok gaf 16u45 aan. In een kolkend Wembley – bevolkt door liefst 120.000 man – startten Engeland en de olympische kampioen Hongarije aan hun oefenpartij, die 90 minuten later de geschiedenis zou ingaan.

Het Britse rijk was herboren op het wereldtoneel. Enkele maanden eerder had een Britse expeditie de Mount Everest overwonnen en kort daarna werd de Queen gekroond. Het gaf de Britse burger moed na de slopende oorlogsjaren, die diepe sporen nalieten. De wereldmacht van weleer blaakte weer van het zelfvertrouwen. Dit zou een walk in the park zijn.

Voor Hongarije lagen de kaarten anders. Het land kwam fors gehavend uit WOII. De nieuwe communistische leider Rakosi bouwde een politiestaat uit naar het voorbeeld van zijn meester en rolmodel Stalin. Tienduizenden onderdanen kwijnden weg in kampen en gevangenissen.

Clash der ideologieën

Voetbal werd niet enkel gezien als een strijd tussen Oost en West, het was ook een ideologische partijtje touwtje trek om wie het beste maatschappijmodel had. Verliespartijen werden beschouwd als een aanfluiting van het eigen staatsapparaat. Zo werd de smadelijke nederlaag van het Joegoslavische elftal op de Olympische Spelen in 1952 onder de mat geveegd tot de dood van Stalin in 1953. Een staatsschande, luidde het, en dus ook een staatsgeheim. Niets mocht de fiere Sovjet-Unie in diskrediet brengen, en al zeker niet zijn eigen onderdanen, godbetert.

Deze partij tussen twee ideologieën die haaks stonden op elkaar, imperialisme versus communisme, was dan ook geen ordinaire oefenpot: het was een beladen krachtmeting. Puskas, een gedrongen dikkertje, was geen kopper en zijn rechtervoet leek erbij te hangen als tierlantijn. Toch was hij dé ster van het elftal met een totaal van 83 goals in 93 caps, waarmee hij Maradonna, Pele en Messi in de schaduw zet. Voor de Engelsen was Puskas echter nog een mysterie: zijn roem had het Britse eiland destijds nog niet bereikt.

De twee aanvoerders, Billy Wright en Ferenc Puskas, schudden elkaar de hand, wisselen wimpels uit (zie foto) en de scheidsrechter blaast de match op gang. De Hongaren leggen er meteen de pees op. Amper 57 seconden na de aftrap is de 0-1 al een feit. Het matchbegin is verschroeiend, want nog eens 28 minuten later geeft het scorebord 1-4 aan. Engeland leek toen al in de touwen te hangen, met nog een uur te spelen.

Drag-back goal

Puskas, met rugnummer 10, had twee keer kort na elkaar gescoord. Vooral zijn tweede treffer – die bekend zou staan als de ‘drag-back goal’ – was om in te lijsten. In de kleine rechthoek zette hij een Engelsman in de wind door de bal terug te trekken met de zool van zijn voet. Met de klasseflits ontweek hij de sliding van zijn belager op ongeziene wijze en speelde hij zichzelf vrij voor de vijandelijke kooi, waarna hij het leer in doel ramde. Puskas had zich daar en toen ontpopt tot voetbalpionier: zijn beweging wordt vandaag te pas en te onpas tentoon gespreid op voetbalvelden overal ter wereld.

Hongarije won met 3-6, maar had er gemakkelijk nog vier kunnen maken. Engeland werd van de mat gespeeld. De nederlaag markeerde het begin van het einde voor het tanende Britse wereldrijk. Tot overmaat van ramp zou Hongarije Engeland enkele maanden later nogmaals in de vernietiging spelen. In Boedapest leed de oudste voetbalnatie ter wereld zijn zwaarste nederlaag ooit. Het gebrul van The Three Lions zou tegenstanders pas dertien jaar later schrik aanjagen, toen Engeland zich op eigen bodem voor de eerste en voorlopig enige keer tot wereldkampioen kroonde.