Onze favoriete Vlaamse non-fictiereeksen van 2023

De Ha! van Humo, de prijs voor het beste en origineelste televisieprogramma van het jaar, ging in 2023 uitzonderlijk naar twee series. De eerste is ‘Boris’ op Streamz en Play4, waarin cartoonist, komiek en presentator Jeroom Snelders zijn vrienden Jonas Geirnaert en Bockie De Repper op sleeptouw neemt in Canada. Samen maken ze een reis die de broer van Jeroom, Boris, die op 24-jarige leeftijd aan kanker overleed, altijd al wilde maken. In een rugzak dragen ze de as van Boris mee.

Het resultaat is een prachtige studie van rouw, humor en menselijke veerkracht. Gaandeweg krijgen we steeds meer een beeld van Boris en deelt iedereen steeds meer in het verdriet van Jeroom. De doorgaans stoïcijnse en ietwat afstandelijke komiek kan op den duur zijn barrières niet meer staande houden en toont zichzelf authentieker dan ooit tevoren. En dat alles in de adembenemende natuur van Canada.

Tom Waes is en blijft een kijkcijferkanon voor de VRT. In januari was ‘Het Verhaal van Vlaanderen’ op de buis op VRT 1, een programma waarin de presentator ons doorheen de geschiedenis van onze landshelft loodst. Hier en daar met een kleine verbloeming of stroomlijning, volgens historici, maar wel gebracht op een manier die je van begin tot eind aan je scherm gekluisterd houdt. Met talloze acteurs die de geschiedenis helemaal tot leven brengen en een focus op de menselijke verhalen die onze geschiedenis kleurden, in plaats van een opsomming van feiten en cijfers. En kijken deden de Vlamingen massaal, want het programma trok op zijn hoogtepunt maar liefst 1.968.619 kijkers.

Het enige programma dat in 2023 meer kijkers lokte was, hoe kan het ook anders, ‘The Masked Singer’ op VTM. Het immens populaire zangprogramma waarin bekende Vlamingen in een alles verhullend kostuum grote hits zo goed mogelijk brengen, is al sinds het eerste seizoen een gigantische hit en lokte ook dit jaar op het hoogtepunt 2.056.732 kijkers.

Uitstekende zang- en dansprestaties (die door die kostuums zeker niet makkelijk zijn), verrassende onthullingen en onverwachte BV’s met geweldige zangstemmen, daarvoor kijkt een Vlaming op vrijdagavond al eens live tv.

Het andere programma dat dit jaar de Ha! van Humo won, is de docureeks ‘Godvergeten’, waarvan de vier afleveringen steeds meer stof deden opwaaien. De VRT Canvas-reeks ging over het systematische seksueel misbruik door katholieke priesters, paters en bisschoppen in Vlaanderen. Een verhaal dat een lange tijd regelmatig in de media komt, maar dat nog nooit eerder op deze manier gebundeld werd. Daardoor werd de enorme schaal van het misbruik in kaart gebracht, samen met de hartverscheurende verhalen van slachtoffers en de walgelijke pogingen om alles in de doofpot te stoppen. Geen enkele serie wist dit jaar meer los te maken, tot zelfs het oprichten van een nieuwe parlementaire onderzoekscommissie naar seksueel misbruik in de Kerk.

Hoge kijkcijfers krijg je als je erin slaagt om mensen een reden te geven om elke week opnieuw live af te stemmen. Geen programma doet dat beter dan ‘De Mol’, intussen een vaste waarde op de lijstjes van de beste programma’s van het jaar. Voor zender Play4 is het nog steeds hun best bekeken programma (met zo’n 1,5 miljoen kijkers per aflevering) en voor wie graag een praatje slaat rond de waterkoeler is het een dankbare bron voor vriendschappelijke discussie.

Dit jaar trokken de kandidaten naar de Verenigde Staten voor een avontuur vol cowboys, linedancing, bingo en bommen op bussen. Uiteindelijk werd Comfort ontmaskerd als de saboteur, terwijl ze zich eerder in de serie helemaal onverdacht wist te maken door opzettelijk een rood scherm te krijgen (en zich terug in het spel te werken).

De Ha! van Humo is een begeerde prijs in Vlaanderen, maar de Prix Europa is een nog prestigieuzere prijs waar programma’s uit heel Europa naar meedingen. Daarom was het dit najaar goed nieuws toen de VRT 1-reeks ‘Mirakel n°71' de prijs won. In de docureeks volgen we regisseur Nathalie Basteyns (‘Clan’, ‘Beau Séjour’) die in 2013 de diagnose MS kreeg en nu in een rolstoel zit. Samen met fotografe en maakster van emotionele programma’s Lieve Blancquaert trok ze naar het bedevaartsoord Lourdes op zoek naar een mirakel. Op weg praat de regisseur met mensen die net als zij hopen op een wonderlijke genezing, of die net hopen op een wetenschappelijke doorbraak. Het resultaat is een open dialoog tussen religie en wetenschap, tussen geloof en twijfel, en een pakkende reeks die je gezien moet hebben.

Een ietwat verrassende hit op Streamz en Play4 dit jaar was de docureeks ‘Shalom Allemaal’, waarin Diederik Van den Abeele ons een zeldzame blik in de Joodse gemeenschap in Antwerpen biedt. Drie jaar lang trok hij er bijna dagelijks op uit om hun tradities te observeren en meer te leren over de hechte gemeenschap die doorgaans de reputatie heeft eerder gesloten te zijn voor buitenstaanders. De reeks bracht vooral heel wat nuance in vooroordelen die buitenstaanders zouden kunnen hebben over Joodse Antwerpenaren. Want ze beleven hun godsdienst allemaal op een andere manier, en interpreteren de 613 Joodse wetten zoals ze dat zelf willen. De inkijk die ‘Shalom Allemaal’ ons wist te bieden, was verrassend, ontroerend en geestverruimend.