Familie en de dood, de filmografie van Lynne Ramsay

Zoals zoveel van haar collega’s begon de Schotse regisseur Lynne Ramsay haar carrière met enkele kortfilms. Met ‘Small Deaths’ (1996), ‘Kill the Day’ (1997) en ‘Gasman’ (1998) leverde ze drie visitekaartjes af om u tegen te zeggen. De eerste en de derde wonnen de juryprijs op het filmfestival van Cannes. In die kortfilms stak ze al de rode draad van moeilijke familiebanden, een onderwerp dat later zou terugkeren in haar werk. Daarnaast hanteerde ze aan het einde van de jaren 90 ook de camera voor de kortfilms ‘Sweet Heart’ (1996) en ‘One Eye’ (1997).

De filmcarrière van Ramsay begon helemaal in 1999, toen ze ‘Ratcatcher’ uitbracht. Daarvoor keerde ze terug naar het Glasgow van haar eigen jeugd. Het verhaal speelt zich af in 1973 in een stad die in in volle ontwikkeling is, maar daarbij maar weinig rekening houdt met zijn armere bevolking. In die stad volgen we de twaalfjarige James, die worstelt met schuldgevoelens nadat zijn beste vriend verdrinkt, terwijl hij en zijn gezin wachten tot ze eindelijk een nieuwe woonst krijgen.

Ramsay won met haar langspeeldebuut verschillende filmprijzen, waaronder de BAFTA voor het beste debuut en de Georges Delerue-prijs voor de beste filmmuziek op Film Fest Gent. Filmcritici waren het erover eens dat de film een hard verhaal combineert met prachtige cinematografie.

Ramsay volgde haar debuut in 2002 op met de psychologische dramafilm ‘Morvern Callar’, gebaseerd op de gelijknamige roman van de Schotse auteur Alan Warner. Morvern is een jonge Schotse vrouw wiens vriendje plotsklaps een einde maakt aan zijn leven. Hij laat haar het manuscript achter van zijn nog niet gepubliceerde roman. Morvern besluit om in plaats van de hulpdiensten te verwittigen, haar eigen naam onder het manuscript te zetten en het te verkopen. Het lichaam laat ze voorlopig liggen.

Met deze film tekent zich een nieuwe rode draad in het werk van Ramsay af: het leven en de dood. De morbide toon van ‘Morvern Callar’ is in heel haar filmografie te vinden. De film was een succes bij filmcritici en werd genomineerd voor zeven British Independent Film Awards, maar zorgde op commerciëel vlak niet voor de grote doorbraak.

Nadien werd het een tijd lang stil rond Ramsay. Ze was aangesteld om de filmversie van het boek ‘The Lovely Bones’ te maken, maar raakte gefrustreerd toen de studio de ene versie van haar scenario na de andere weigerde. Combineer dat met persoonlijke problemen, en Ramsay besloot het project in 2004 te verlaten. Peter Jackson (‘The Lord of the Rings’) nam het over. Zijn versie van het verhaal bleef zo dicht mogelijk bij het boek – het omgekeerde van wat Ramsay wilde doen – en werd neergesabeld door de critici.

Het publiek moest wachten tot 2011 voor ze nog een film van Ramsay te zien zouden krijgen. Dat werd ‘We Need to Talk About Kevin’, gebaseerd op het gelijknamige boek van Lionel Shriver. De productie kende moeilijkheden en liep bijna op de klippen, maar kwam uiteindelijk toch uit, ondersteund door luid applaus. Opnieuw behandeld Ramsay leven en dood met een familieperspectief. Tilda Swinton speelt de rol van een moeder die moet zien te verwerken dat haar zoon (Ezra Miller) een schietpartij in een school heeft begaan.

‘We Need to Talk About Kevin’ werd international gelauwerd en won heel wat prijzen. Tilda Swinton won meerdere awards voor haar acteerwerk en Ramsay ging naar huis met de prijs voor de beste regisseur op de British Independent Film Awards. Ook in Gent viel ze in de prijzen: ze ging naar huis met de publieksprijs.

Ramsays talent stond intussen buiten kijf, maar dat betekent niet dat het haar allemaal makkelijk afging. In 2013 werkte ze aan de film ‘Jane Got a Gun’, met Natalie Portman in de hoofdrol. Ze besloot het project te verlaten na onenigheid met de producers, die haar pushten om een happy ending te schrijven. Het zorgde voor wat controverse, ze kreeg de reputatie dat ze te veel op haar strepen staat. “Ik heb de reputatie moeilijk te zijn. Dat is bullshit”, kopte The Guardian een interview met haar.

Ramsay verlegde haar focus naar ‘You Were Never Really Here’, haar adaptatie van het gelijknamige boek van Jonathan Ames. De film voert Joaquin Phoenix op als een uitzichtloze veteraan, een one man army met een doodswens. Hij verdient zijn boterham door ontvoerde meisjes te redden en is daarbij ongenadig voor de kidnappers. Hij wordt ingehuurd om de dochter van een senator te redden, maar dan loopt alles fout. Hij raakt verwikkeld in een complot terwijl hij de enige is die het jonge meisje nog kan beschermen.

Opnieuw combineert Ramsay beenharde en duistere visuals met een verhaal over familiebanden, het leven en de dood. Op het Filmfestival van Cannes, waar een versie van de film werd vertoond die nog niet eens helemaal af was, won Phoenix de prijs voor de beste acteur en Ramsay die voor het beste scenario. ‘You Were Never Really Here’ werd ook genomineerd voor de Gouden Palm, maar verloor van Ruben Östlunds ‘The Square’.

Momenteel heeft Ramsay naar verluidt verschillende filmprojecten in productie. Zo zou ze al een tijdje werken aan haar moderne interpretatie van het boek ‘Moby Dick’, werd in 2020 haar adaptatie van het Stephen King-boek ‘The Girl Who Loved Tom Gordon’ aangekondigd en zou ze werken aan een filmversie van Margaret Atwoods ‘Stone Mattress’. En dan werd ze ook nog eens uitgekozen door Martin Scorsese en Jennifer Lawrence om de adaptatie van ‘Die, My Love’ van Ariana Harwicz te filmen. Scorsese en Lawrence willen die film produceren zodra de staking van WAG en SAG-AFTRA voorbij is.

'You Were Never Really Here’ is vanavond om 20u40 beschikbaar op de exclusieve zender Pickx+ (zender 13). Ontdek het volledige aanbod van Pickx+! 

‘We Need to Talk About Kevin’ is nu beschikbaar in de Pickx VOD-catalogus.