‘Domina’ (VRT Canvas): achter elke sterke man staat een sterkere vrouw

Van Caligula tot Nero: de antieke wereld vormt een schat aan inspiratie voor film- en seriemakers. Geweld, verraad, decadentie, perversie, ontucht: de geschiedenis staat bol van het drama.

Zo blijkt ook in ‘Domina’, de nieuwe Sky Original-serie over de eerste Romeinse keizerin, Livia Drusilla. We zien een donker, Scandinavië-achtig Rome, gefilmd in schaduwen en stemmige grijstinten. Er is seks, maar er wordt minder gestoeid dan in de doorsnee Hollywoodproductie over het oude Rome. Soms grenst de seks aan verkrachting. Soms is het verkrachting. Maar seks heeft gevolgen in ‘Domina’, zowel emotioneel als fysiek.

Alleen gaan de vrouwen in ‘Domina’ niet zomaar mee in dit alles. Ze vechten terug. Er is een opvallend moment in de eerste aflevering waarin de jonge Livia (gespeeld door Nadia Parkes) een man doodknuppelt met een grote steen; de bloedspetters druipen van het scherm. Het patriarchaat moet eraan geloven.

Er is echter meer nodig dan een grote steen om de greep van het patriarchaat rond de echte Livia Drusilla – echtgenote, moeder, keizerin, godin en (volgens de verhalen) samenzweerder, pooier en gifmengster – te breken. Eeuwenlang hebben er zoveel verhalen de ronde gedaan over de vrouw van de eerste Romeinse keizer Augustus, dat het bijna onmogelijk lijkt om haar échte rol uit de geschiedenis te distilleren. 

Vrouwen waren vrijwel nooit onafhankelijk in het oude Rome. Livia, geboren op 30 januari 58 voor Christus in een machtige oude patriciërsfamilie, werd toen ze nog een tiener was uitgehuwelijkt. Haar eerste echtgenoot was haar neef Tiberius Claudius Nero, hun zoon Tiberius was de toekomstige keizer.

Ze was zwanger van haar tweede zoon, Nero Claudius Drusus, toen Gaius Julius Caesar – de latere keizer Caesar Augustus – ervoor zorgde dat ze van Nero scheidde en met hem trouwde. Ze bleven 51 jaar getrouwd, zonder kinderen, hoewel ze één miskraam had. Ze vond het leuk om hem te adviseren over zijn beleid en petities voor hem te voeren.

In 35 voor Christus gaf Gaius Julius Caesar haar de ongekende eer om haar eigen financiën te beheren en hij wijdde zelfs een standbeeld aan haar. Ze bezat kopermijnen, landgoederen met palmbomen en papyrusmoerassen en had haar eigen klantenkring. Toen Gaius Julius Caesar stierf, werd ze in zijn testament geadopteerd en kreeg ze de naam Julia Augusta. Ze erfde een derde van zijn bezittingen, de andere twee derden gingen naar Tiberius.

In ‘Domina’ rebelleert Livia tegen haar gebrek aan controle. Wanneer ze bijvoorbeeld zich realiseert dat ze voor de tweede keer zwanger is, schreeuwt ze wanhopig naar de goden: “Zijn jullie nog niet klaar met mij?” Angst voor geboorte en zwangerschap is een terugkerend thema - en niet zonder reden. Hoewel er vandaag de dag weinig over geschreven wordt, was de Romeinse geboorte net zo wreed en bloederig als elke veldslag.

Maar als bevallen al erg was, was niet bevallen nog erger. Livia zelf had geluk dat ze gehuwd kon blijven (een scheiding regelen was een fluitje van een cent) zonder een erfgenaam te produceren voor Augustus, die vurig verlangde naar een nageslacht.

In de geschiedschrijving is het beeld van Livia ambigu: enerzijds lijkt ze een onderdanige Romeinse matrone, een vrouw die zelf de kleren van haar man weefde, aan zijn zijde bleef tot hij stierf en hem nooit in twijfel trok. Anderzijds is Livia een toonbeeld van emancipatie en zelfstandigheid in een maatschappij waarin vrouwen ondergeschikt waren aan de man.

En misschien lacht Livia het laatst. Want 2000 jaar later is het niet Augustus maar Livia die ons fascineert en de ster is van een televisieserie.

Bekijk de eerste aflevering van het tweede seizoen van ‘Domina’ vanavond om 21u35 op VRT Canvas of waar je ook bent via Pickx.be of de Pickx-app.