‘Book Club’ (Pickx+) en het gevecht tegen ouderendiscriminatie

In ‘Book Club’ (2018) herontdekken vier vrouwen hun zin voor spanning en seksualiteit nadat ze in hun boekenclub ‘Fifty Shades of Grey’ lezen. Diane (Diane Keaton), Vivian (Jane Fonda), Sharon (Candice Bergen) en Carol (Mary Steenburgen) zijn zestigplussers, maar dat weerhoudt hen er geenszins van om volop van het leven te genieten en nieuwe ervaringen op te doen.

Het verhaal van ‘Book Club’ gaat in tegen de norm. Gewoonlijk wordt van oudere filmpersonages verwacht dat ze amper nog iets nieuws beleven, of in het beste geval passief toekijken terwijl de jongeren spannende avonturen beleven. Al te vaak worden actrices van een bepaalde leeftijd simpelweg afgeschreven. Erin Simms en Bill Holderman wilden dat door elkaar schudden, maar stootten ook op heel wat weerwerk toen ze hun scenario wilden laten verfilmen. Ze werden zich des te meer bewust van hoe hoge piefen bij veel filmstudio’s kijken naar oudere actrices toen ze het project zes jaar lang pitchten. Uiteindelijk besloten ze de film onafhankelijk van de studio's te maken.

De cast van ‘Book Club’ werd ook niet toevallig gekozen. De actrices die de hoofdrollen vertolken, spraken zich al vaker uit over ageism.

‘Coming Home’, ‘Klute’ en ‘Grace & Frankie’-actrice Jane Fonda heeft een uitgesproken mening over burgerrechten, vrouwenrechten en het milieu, en draagt ook een vaandel voor oudere acteurs in Hollywood. “We zijn de snelst groeiende demografie ter wereld, maar toch worden we amper gerepresenteerd in de media”, zei ze over ouder worden in een interview met Cosmopolitan. Dat interview gaf ze naar aanleiding van het verschijnen van ‘Grace & Frankie’, waarmee ze ook wilde tonen dat oudere vrouwen nog niet afgeschreven mogen worden. “Ik was een filmster en produceerde mijn eigen films, maar nu ik op leeftijd ben, krijg ik gewoon geen kansen meer.”

En volgens de actrice zijn vrouwen er nog erger aan toe dan mannen. “Ageism is springlevend. Het is oké voor mannen om ouder te worden, want zij worden enkel machtiger en gewilder. Bij vrouwen draait alles rond de looks. Mannen willen enkel jonge vrouwen”, legt ze de vinger op de wonde.

Ook Diane Keaton, gevierd omwille van rollen in ‘Annie Hall’, ‘Something’s Gotta Give’ en ‘The Godfather Part II’, wil dat oudere vrouwen meer kansen krijgen in Hollywood en sprak zich meermaals uit tegen de kwalijke trend dat ongetrouwde vrouwen vroeger helemaal geen rollen kregen. Maar zij ziet wel al verbetering. In een interview met The Wrap vergelijkt ze de situatie nu met die van twintig jaar geleden. “Het is eigenlijk niet te vergelijken”, zegt ze. “Natuurlijk vertraagt het allemaal wat wanneer je ouder wordt. Niemand staat te springen om een vrouw van boven de 65 aan te nemen. Maar vergeleken met twintig jaar geleden, is het nu al veel beter.”

Keaton argumenteert dat er tegenwoordig veel meer entertainmentmedia zijn (denk bijvoorbeeld aan streamingdiensten) en dat dat resulteert in meer jobs, ook voor oudere vrouwen. “Denk aan de talloze media die er vandaag zijn, zenders die van andere zenders zijn afgetakt en alles dat je op je telefoon kan bekijken. Er zijn gewoon veel meer mogelijkheden dan twintig jaar geleden.” Tegelijk erkent Keaton dat ze geluk heeft dat ze een van de weinige prominente nog werkende oudere actrices in de filmwereld is.

Candice Bergen werd voor haar hoofdrol in ‘Murphy Brown’ beloond met (hou je vast) vijf Emmy Awards, twee Golden Globes en een American Comedy Award. Die serie liep oorspronkelijk van 1988 tot 1998, maar werd teruggebracht voor een nieuw seizoen in 2018. Bergen keerde in volle glorie terug naar de hoofdrol, een onapologetische, sterke, oudere vrouw. Ze toonde aan dat er geen leeftijd staat op het spelen van een cruciale rol in een serie.

Ze sprak zich minder uitdrukkelijk uit over ouderendiscriminatie dan haar tegenspeelsters in ‘Book Club’. Maar toen bekend raakte dat studio’s de film lange tijd wel wilden maken, maar alleen als er gezocht werd naar jongere hoofdrolspeelsters, deed ze wel kort haar zegje. “Als Jane Fonda en Diane Keaton geen rollen kunnen vinden, is dat voor alle oudere actrices een boodschap dat ze maar beter ander werk vinden”, zei ze.

Net als Candice Bergen sprak Mary Steenburgen zich uit over het relletje dat ontstond rond hoe filmbonzen op de cast van ‘Book Club’ neerkeken. “In zekere zin is het een mirakel dat deze film ooit gemaakt werd, want Hollywood vraagt je als actrice stilletjes te verdwijnen als je ouder wordt”, zei ze. “Dat is bijzonder jammer, want iedereen zou een leven lang moeten kunnen genieten van het leven en dat weerspiegeld zien in films en televisieseries.”

Steenburgen won in 1981 zowel de Golden Globe als de Oscar voor Beste Vrouwelijk Bijrol voor haar rol in ‘Melvin and Howard’. Ze verdween in een carrière van ruim 45 jaar nooit van het scherm met memorabele rollen in ‘What’s Eating Gilbert Grape’, ‘Philadelphia’, ‘Last Vegas’, ‘Elf’, ‘Step Brothers’ en ‘Nightmare Alley’. Al die tijd zette ze zich achter de schermen in voor groeperingen die vechten voor mensenrechten en het klimaat.

'Book Club’ is op 14 september om 23u45 beschikbaar op de exclusieve zender Pickx+ (zender 13). Ontdek het volledige aanbod van Pickx+!