Greta Gerwig (40) begon haar carrière als mumblecorefenomeen

In de jaren 2000 ontstond in de Amerikaanse indiefilmwereld zowaar per ongeluk een nieuw genre. Jonge filmmakers gingen met piepkleine budgetten aan de slag om verhalen te verfilmen die veelal een afspiegeling waren van hun eigen levens, of die van hun vrienden. De films gingen over twintigers die hun weg zoeken in het leven, die een droom najagen maar daardoor in geldproblemen komen, over relaties en de vraag of het tijd was om te settelen en om aan kinderen te beginnen. De dialogen voelden erg natuurlijk en uit het leven gegrepen, alsof je naar een documentaire aan het kijken was. Vaak werd een groot deel ervan zelfs geïmproviseerd.

De filmmakers werkten met wat ze voorhanden hadden. Budget voor grote studiodecors of special effects was er niet, dus werd er gewoon op straat of in parken gefilmd. In sommige gevallen werden scènes zelfs opgenomen in de echte appartementen van de acteurs. De verhalen meanderden en leken in sommige gevallen zonder echte reden gewoon te eindigen.

Het nieuwe genre was spontaan ontstaan uit noodzaak voor de jonge filmmakers die gewoon hun verhalen de wereld in wilden sturen. Er waren geen vastgelegde regels. Het genre had aanvankelijk zelfs geen naam, tot sound mixer Eric Masunaga in 2005 met de term mumblecore op de proppen kwam. Hij werkte regelmatig samen met regisseur Andrew Bujalski, die wordt gezien als de peetvader van het genre. Zijn debuut, ‘Funny Ha Ha’ uit 2002, wordt vaak gezien als de eerste echte mumblecorefilm. Intussen is het genre alweer zo goed als dood verklaard. Veel van de prominente filmmakers die hun carrière begonnen met mumblecore, groeiden door naar prestigieuzere projecten met grotere budgetten.

Dat brengt ons bij Greta Gerwig, die haar start kende in dit genre en er het vak van het filmmaken leerde. Ze debuteerde als filmactrice in de film ‘LOL’ (2006) van Joe Swanberg, die middenin de mumblecorekliek zat. Met de opvolger ‘Hannah Takes the Stairs’ (2007), de tweede samenwerking tussen de actrice en Swanberg maakte Gerwig helemaal naam in het genre. In de cast zaten andere mumblecore-iconen als Andrew Bujalski, Ry Russo-Young en Mark Duplass.

De film is een schoolvoorbeeld van het genre. Centraal staat Hannah, die net afgestudeerd is en twijfelt over hoe haar leven verder moet. Ze heeft een relatie, maar voelt ook wat voor twee scenaristen met wie ze samenwerkt. De film bestaat uit grotendeels geïmproviseerde dialogen, enkel de algemene flow van het verhaal stond op voorhand vast. Het realisme van de film werd in recensies verfrissend genoemd, maar het gebrek aan richting dat eigen is aan het genre, kreeg ook wat kritiek. Wat echter overal geprezen werd, was het acteerwerk van Gerwig.

Een jaar later was Gerwig te zien in de film ‘Baghead’ van de broers Mark en Jay Duplass. Zij wilden het mumblecoregenre verder uitbreiden, en wel door het te vermengen met horror. ‘Baghead’ bevat echter nog alle kenmerken van het indiegenre, met ambitieuze, maar richtingloze hoofdpersonages en naturalistische dialogen. Het verhaal draait rond vier worstelende acteurs die samen naar een hutje gaan om er het scenario te schrijven dat hen allemaal beroemd zal maken. Terwijl ze eindeloos praten over hun filmideeën, merken ze langzaamaan dat hun horrorplot werkelijkheid aan het worden is. Het subgenre dat mumblecore met horror mengt, zou later omgedoopt worden tot mumblegore.

Nog een opmerkelijk voorbeeld is de prent ‘Nights and Weekends’, ook uit 2008. Opnieuw betreft het een samenwerking tussen Gerwig en Joe Swanberg, die de film niet alleen samen schreven en regisseerden, maar ook de twee hoofdrollen vertolkten. Ze zijn James en Mattie, die een langeafstandsrelatie hebben. In de eerste helft van de film ligt de focus op hun relatie. De tweede helft speelt zich een jaar later af, terwijl de relatie uit elkaar valt. De twee helften werden ook daadwerkelijk met een jaar tijd ertussen opgenomen, wat de hele prent nog een extra laag realisme geeft.

‘Nights and Weekends’ was de eerste film waarvoor Gerwig mee in de regisseursstoel plaatsnam. En dat smaakte klaarblijkelijk naar meer. Nadat de actrice met ‘Frances Ha’, geregisseerd door haar partner Noah Baumbach en geschreven door Baumbach en Gerwig, nog een wat meer volgroeide en goed gesmaakte toevoeging deed aan het mumblecoregenre, evolueerde ze van actrice naar filmmaakster. Met film ‘Lady Bird’ sleepte ze meteen een Oscarnominatie voor beste regisseur in de wacht en zoals we allemaal weten, maakte ze met ‘Barbie’ dé blockbuster van de zomer. Gelukkige verjaardag, Greta Gerwig!

'Barbie' is momenteel te zien in de cinema.

‘Lady Bird’ is nu beschikbaar in de Pickx VOD-catalogus.