‘Colette’ op Pickx+: de vrouw die een eeuw geleden al lak had aan gendernormen

Hoewel de tijdsgeest en het publieke bewustzijn evolueren, is het in twijfel trekken van de normen van seks en gender geen louter 21ste-eeuws fenomeen. Het bewijs is de Franse schrijfster Colette, een van de beroemdste auteurs van het begin van de 20e eeuw en het onderwerp van een gelijknamige biopic.

Bij het grote publiek is ze bekend omwille van de novelle ‘Gigi’, die in 1951 werd bewerkt tot een Broadwaymusical met een toen nog onbekende Audrey Hepburn en daarna tot een Oscarwinnende film. Deze nieuwe film, met Keira Knightley in de hoofdrol als de schrijfster, focust op de jonge jaren van Colette en haar bewogen liefdesleven, dat inspiratie zou opleveren voor de meer dan vijftig romans die ze schreef.

Colette werd in 1873 geboren op het Franse platteland in Bourgondië als Sidonie-Gabrielle Colette en was 20 jaar oud toen ze viel voor de charmes van de beroemde auteur Henry Gauthier-Villars, een 34-jarige vriend van haar vader (in ‘Colette’ vertolkt door Dominic West). Onder de schuilnaam Willy onderhield hij een batterij ghostwriters.

Al snel voegde Willy’s vrouw zich bij het ghostwritingteam. Toen hij tegen het einde van de 19de eeuw op zwart zaad zat en met een writer’s block kampte, vroeg Willy aan zijn vrouw om over haar schooltijd te schrijven. Het resultaat was de semi-biografische roman ‘Claudine à l'école’, gepubliceerd in 1900. Het werd een enorme hit en markeerde het begin van een bestsellerreeks van vier boeken. Zo creëerde Colette het eerste moderne tienerpersonage.

“Zoals de meeste rusteloze en intelligente adolescenten zoekt Claudine kennis om zichzelf te verrijken”, schreef TIME in een recensie van een latere uitgave van het boek. “Voor haar is volwassen gedrag goed noch kwaad. Het is gewoon voortdurend boeiend, zoals het seksleven van een lemming dat is voor een bioloog.”

Hoe populairder de boeken werden, hoe meer het koppel ruzie maakte over het toevoegen van haar naam als auteur. Uiteindelijk klopten ze af op ‘Willy en Colette Willy’. Uitgevers zouden zijn naam pas ver na zijn dood in 1931 uit de serie verwijderen. Maar Colettes talent werd al tijdens haar leven erkend. Ze werd bekender als soloauteur zodra zij en haar echtgenoot uit elkaar gingen. Uiteindelijk werd ze de eerste vrouwelijke voorzitter van een prestigieus literair genootschap in Parijs, de Academie Goncourt. 

Zoals typisch was voor de upperclass en bohemien Franse huwelijken in die periode, ging Willy uit met andere vrouwen – en Colette ook. In het begin was Colette jaloers op Willy’s andere vrouwen. Uiteindelijk accepteerde ze zijn ontrouw als onverbeterlijk en zag ze het als een vorm van vrijheid voor zichzelf. Ze werd Parijzenaar en exploreerde haar eigen seksualiteit via affaires met vrouwen.

Na de scheiding van Willy had ze een verhouding met het nichtje van Napoleon III, de markiezin van Belbeuf Mathilde de Morny, bekend als “Missy”. Zij was een prominente figuur in de maatschappij die bekend stond om het dragen van mannenkleding. Ze zou zich als fluïde, trans of non-binair persoon kunnen hebben geïdentificeerd als ze in 2023 had geleefd. Haar kus met Colette op het podium van de pantomime Rêve d'Égypte in de Moulin Rouge in 1907, in een periode waarin Colette bijverdiende als danseres, was controversieel.

Daarna trouwde ze opnieuw, met de diplomaat en baron Henry de Jouvenel, maar haar liefdesleven bleef een bron van inspiratie voor haar werk. Zo verleidde ze op 47-jarige leeftijd haar 16-jarige stiefzoon Bertrand, een reeks gebeurtenissen die lijken op de plot van haar boek ‘Cheri’. TIME beschreef haar stijl als “onderscheidend voor het presenteren van de menselijke kant van dieren, en de dierlijke kant van mensen”. “Colette wordt steeds meer hofleverancier voor zij die houden van milde afrodisiaca in gedrukte vorm”, schreef TIME in 1932 in een recensie van ‘The Ripening’.

“De wereld waarin de romans van Colette zich afspelen is geworteld in hedendaagse fictie”, vatte TIME tegen het einde van haar leven samen. “Er komen geen moordenaars in voor, geen politici, geen proletariaat, geen religie, geen intellectuele problemen of idealen. Het enige dat telt in een roman van Colette is wat er gebeurt wanneer onberispelijke mannelijke suprematie in botsing komt met absolute vrouwelijke begeerlijkheid.”

Colette was 17 jaar ouder dan haar derde man, Maurice Goudeket, met wie ze in 1935 in het huwelijksbootje stapte. Ze bleven getrouwd tot haar dood op 3 augustus 1954, op 81-jarige leeftijd.

'Colette’ isop 12 november om 20u40 beschikbaar op de exclusieve zender Pickx+ (zender 13). Ontdek het volledige aanbod van Pickx+!