Het wonderlijke universum van Jules Verne: deze verfilmingen moet je gezien hebben

Jules Verne staat bekend als de grondlegger van de science fiction. Romans als ’20.000 mijlen onder zee’, ‘Reis rond de wereld in 80 dagen’ en ‘Reis naar het middelpunt der Aarde’ combineerden op meeslepende wijze wetenschap en fantasie. Doorheen de tweede helft van de 19e eeuw schreef de Franse auteur een indrukwekkend en populair oeuvre bij elkaar. Hij inspireerde veel lezers om op ontdekkingstocht te gaan, om de nieuwsgierigheid te prikkelen met reizen en dromen. Vaak bleken zijn voorspellingen -die destijds wilde fantasieën leken- later ook waarheid te worden. Zoals de landing op de maan, of het gebruik van immense luchtballonnen als vervoersmiddel. De duikboot is nog zo’n bedenksel van hem dat later echt zou ontworpen worden.

Die rijkdom aan verbeelding en de grote invloed van Jules Vernes werk sijpelt ook vandaag, in de 21e eeuw, nog steeds door. Tal van zijn schrijfsels werden verfilmd. Een overzicht.

In de eerste plaats denken we dan aan zijn ‘Reis rond de wereld in 80 dagen’. Met de rijke zakenman Phileas Fogg en zijn hulpje Passepartout, die een weddenschap aangaan om in 80 dagen rond onze aardbol te reizen. Een avontuur waarbij ze gebruik maken van stoomboten, treinen, paarden en zelfs olifanten. Een plezierreis is het echter niet, want Fogg en Passepartout worden op de hielen gezeten door Scotland Yard, dat hen verdenkt van diefstal.

De roman, die in 1873 gepubliceerd werd, kreeg tal van verfilmingen. Een eerste keer in 1919, in zwart-wit en zonder dialogen, maar er bestaan geen kopieën meer van. De eerste echte moderne productie van deze bestseller was een Britse tv-serie in 1989, met topnamen als Pierce Brosnan (Fogg), Eric Idle (Passepartout) en Peter Ustinov (Fix) in een hoofdrol. Ook Disney waagde zich in de jaren 80 aan een eigen versie als animatiefilm met Mickey Mouse, Donald Duck en Goofy als rondtrekkend gezelschap.

In 2004 volgde een tweede verfilming, deze keer met Jackie Chan en Steve Coogan in hoofdrollen. Het resultaat is een meer Hollywoodiaanse benadering van het populaire verhaal, doorspekt met veel humor en groteske scènes. Dan was de tv-reeks die in 2021 werd uitgebracht, een coproductie van Duitse, Franse en Italiaanse zenders, een pak serieuzer. Met de Schotse acteur David Tennant (‘Doctor Who’, ‘Broadchurch’, ‘Harry Potter’) in een uitblinkersrol als Phileas Fogg. Die versie werd een referentie.

’20.000 mijlen onder zee’ van Jules Verne werd in 1870 gepubliceerd als roman. Het verhaal neemt ons mee op expeditie met de Franse professor en marine bioloog Pierre Aronnax, die op bevel van de Amerikaanse regering op zoek gaat naar een geheimzinnig zeemonster dat de internationale scheepvaart terroriseert. Al snel blijkt echter dat het monster geen levend wezen is, maar een soort onderzeeër, met de naam Nautilius en aangevoerd door ene Kapitein Nemo. Jules Verne neemt de lezer in zijn boek mee in een ongekende, duistere maar drukbevolkte wereld diep onder de zeespiegel. Maar middels de stem van Nemo biedt hij ook een revolutionaire kijk op de politiek van toen.

Ook deze roman van Verne werd meermaals verfilmd. Een eerste keer als stomme film door de Franse cineast Georges Méliès in 1907. Enkele jaren later kreeg het een eerste Amerikaanse versie. De meest iconische versie is echter die uit 1954 (foto), geregisseerd door Richard Fleischer en met Kirk Douglas en James Mason in een hoofdrol. In 1985 werd ook een knappe Australische animatiefilm van gemaakt en ook Walt Disney Productions waagde zich wederom aan een versie, zij het dan onder de naam ‘The Black Hole’. Een dure productie uit 1979 met veel aandacht voor special effects, muziek van de legendarische soundtrackcomponist John Barry en met Maximilian Schell en Robert Forster in de cast.

Het gebeurde trouwens wel vaker dat deze klassieker van Jules Verne een andere filmtitel of een aangepast scenario meekreeg: voor de tv-film ‘The Return of Captain Nemo’ (1978) bijvoorbeeld, of in 2007, toen het plots ’30.000 mijlen onder zee’ werd. Een film die gigantisch flopte overigens.

De planeet waarop wij leven fascineerde Jules Verne mateloos. De lucht, de zee, maar ook wat er onder onze aardkorst verborgen ligt. Dat laatste kon hij botvieren in zijn roman ‘Reis naar het middelpunt der Aarde’. Eigenlijk zijn eerste grote succes, uitgegeven in 1864 al. We volgen professor Lidenbrock die op expeditie trekt naar IJsland, via de krochten van een vulkaan geraakt hij steeds dieper in onze aardbol en ontdekt hij nieuwe lagen uit onze geschiedenis, tot het rijk van de dinosauriërs en onze prehistorische voorvaderen toe.

Het verhaal kreeg verschillende verfilmingen. Dezelfde James Mason, de acteur die ook in ‘20.000 mijlen onder zee’ uit 1954 acteerde, speelde in een eerste grote verfilming in 1959. Aan de zijde van Pat Boone en geregisseerd door Henry Levin. De film sleepte drie Oscarnominaties in de wacht. Een gemoderniseerde en fel veramerikaanste versie, in 3D en met tal van hoogtechnologische effecten, werd in 2008 uitgebracht. 'Journey to the center of the Earth' werd geproduceerd en gedragen door Brendan Fraser (‘The Mummy’), met ook een jonge Josh Hutcherson, Seth Meyers en de IJslandse actrice Anita Briem in de cast. De film werd een bescheiden succes. Vier jaar later kwam er dan ook een sequel op ‘Journey 2: The Mysterious Island’, dat op een nieuw, origineel scenario gebaseerd werd.

Dit jaar bracht Disney+ een Spaanse tv-serie uit op maat van de tieners, en er staat ook nog een verfilming op stapel met Ashley Pharaoh als showrunner, dezelfde persoon die verantwoordelijk was voor de bejubelde ‘Reis rond de wereld in 80 dagen’-televisieadaptatie met David Tennant.

Bekijk 'Journey to the center of the Earth' met Brendan Fraser op donderdag 25 mei vanaf 20u35 op Play 5, of waar je ook bent via Pickx.be of de Pickx-app.