Het heldenverhaal van ‘The Revenant’: waargebeurd of verzonnen?

‘The Revenant’ is de verfilming van het gelijknamige boek dat in 2002 door Michael Punke werd geschreven. Die haalde op zijn beurt de mosterd bij een gekende Amerikaanse legende over Hugh Glass, door veel Amerikaanse avonturiers en jagers als een volksheld bestempeld. Uit de mondelinge overlevering en verscheidene documenten blijkt dat Glass wel degelijk bestaan heeft en dat hij aan het begin van de 19de eeuw gekend stond als pelsjager in de ruige wildernis van South- en North-Dakota. Ook de andere protagonisten in de film, John Fitzgerald en Jim Bridger, hebben echt geleefd. Net als Glass zaten ze in de handel van bont en pels (veelal van bevers) en ondernamen ze diverse expedities langsheen de Missouri-rivier.

Het klopt ook dat Glass op een van zijn expedities aangevallen werd door een grizzlybeer en dat als bij wonder overleefde. Zo mogelijk nog straffer is wat daarna gebeurde: een flink gehavende Glass werd door zijn kompanen (waaronder Fitzgerald en Bridger), legde op zijn eentje bijna 300 kilometer af en wist zes weken in barre omstandigheden te overleven. Hij geraakte uiteindelijk terug in de bewoonde wereld en leefde nog tien jaar, tot hij in 1833 werd gedood bij een aanval van een indianenstam.

Dat laatste is best wel cynisch, want, net zoals in de film getoond wordt, had de pelsjager een bijzondere band met de inheemse bevolking in het gebied. Voor zijn heldhaftige tocht in 1823 leefde hij zelfs enkele jaren bij de Pawnee, een gekende indianenstam.

Tot daar de realiteit, die door regisseur Alejandro González Iñarritu rauw in beeld gebracht wordt in ‘The Revenant’. Het is dan ook een actieprent geworden die enkel bedoeld is voor filmliefhebbers met stalen zenuwen en een sterke maag. De gevechtsscènes zijn bijzonder levendig en gedetailleerd gefilmd.

Maar er werden aan het verhaal ook wel elementen toegevoegd om het drama-gehalte wat te verhogen. Zoals de vete tussen protagonisten Fitzgerald en Glass, wat eigenlijk de motor vormt van ‘The Revenant’. In de film zint Glass op wraak tegenover Fitzgerald omdat die voor zijn ogen zijn zoon Hawk, een indiaanse halfbloed, vermoord. Eerder zou ook zijn inheemse vrouw om het leven gekomen zijn bij een inval van militairen in een dorp van de Pawnee-stam. Wraak is dan ook een belangrijk motief doorheen de film. Dat blijkt vooral fantasie van de scenaristen, want hoewel Glass wel degelijk in een indianendorp gewoond heeft, bestaat er geen enkel bewijs dat hij daar een vrouw had, laat staan een zoon. En zelfs als dat zo was, kon die nooit zo oud geweest zijn als in de film beweerd wordt.

Bovendien is Fitzgerald niet de bad guy waarvoor hij in ‘The Revenant’ versleten wordt. In feite is er weinig bekend van deze figuur, die wel als soldaat in het leger gediend heeft en wellicht ook een van de twee kompanen was die Glass achterlieten bij de berenaanval. De andere was mogelijk Jim Bridger, maar dat is ook verre van zeker.

Een ander thema dat aangepast werd om spectaculairdere beelden op te leveren, is de setting. Het gebied rond North- en South-Dakota klopt, maar het seizoen niet. De berenaanval gebeurde tijdens een expeditie in de zomer van 1823, niet in de winter. Bovendien verliet de expeditie zelden of nooit de omgeving van de rivier, waar het vooral open vlaktes zijn, veel ruig of winters berglandschap zal de echte Hugh Glass dus niet doorkruist hebben.

Maar goed, hebt u ooit een berenaanval overleefd en vervolgens zes weken alleen in de wildernis rondgetrokken? We dachten het niet, en dus blijft het heldenverhaal van Hugh Glass sowieso tot de verbeelding spreken. In boekvorm, op het witte doek of in de fantasierijke mondelinge overlevering.

Bekijk ‘The Revenant' op vrijdag 30 september om 20u35 op Play 4, of waar je ook bent via Pickx.be of de Pickx-app.