'Anna' en drie andere filmtips over de KGB

De allereerste keer dat een ruil van gevangengenomen spionnen doorging op de Glienicker Brücke in Berlijn – tijdens de Koude Oorlog geen zeldzame gebeurtenis – was op 10 februari 1962. Toen werd de veroordeelde Sovjetspion Rudolf Abel ingewisseld voor de Amerikaanse spionagepiloot Francis Gary Powers. Een historische gebeurtenis die in de film ‘Brigde of Spies’ van Steven Spielberg tot leven komt.

Daarin volgen we het verhaal vanuit het perspectief van James Donovan, de advocaat van Abel die vertolkt wordt door Tom Hanks. Mark Rylance is de perfecte grijze KGB-spion die onder geen enkele hoeveelheid druk zijn geheimen prijsgeeft. De zoon van de echte Powers gaf zijn volmondige goedkeuring aan deze film, wat boekdelen spreekt over hoe accuraat de prent is.

Niet alleen in het Westen wordt al eens van een spionagethriller genoten. Ook in de toenmalige Sovjet-Unie raakten filmmakers geïnspireerd door het conflict en de intriges van spionnen, dubbelagenten en geheime identiteiten. Een van de films die intussen ook naar ons zijn overgewaaid, is ‘Dead Season’ uit 1968.

De film gaat over de zoektocht naar een ex-nazi die een nieuw soort gas heeft uitgevonden waarmee hij mensen slaafs en volgzaam kan maken. De KGB ontdekt dat hij van plan is om het gas aan het Westen te verkopen, dus agent Konstantin Ladeynikov moet er een stokje voor steken. De film is een spannende thriller, maar geeft ook een fascinerende kijk op hoe de Sovjets het Westen in die tijd zagen. Het gas is een niet mis te verstane metafoor voor hoe we in hun ogen allemaal slaven zijn van het kapitalisme.

Spyscape, een organisatie die spionageverhalen de wereld in stuurt via musea en hun website, vroeg aan echte ex-spionnen wat hun favoriete spionagefilms waren. Met kop op de eerste plaats verkozen ze ‘Tinker Tailor Soldier Spy’ uit 2011. Een generaal kent de identiteit van een Sovjetmol in MI6, maar die sterft voor hij die identiteit kan onthullen. George Smiley (gespeeld door Gary Oldman) krijgt de opdracht te achterhalen wie de mol is.

Ex-CIA-agent Barry Broman vertelt op de website van Spyscape dat hij John le Carré, de auteur van het boek waar de film op gebaseerd is, ooit ontmoette. “We speelden darts in een privéclub in de Amerikaanse ambassade in Phnom Penh, Cambodia halfweg de jaren 70”, zegt hij. “John wist het niet, maar we waren omringd door Amerikaanse, Australische en waarschijnlijk ook Sovjetagenten. Iedereen was zich kostelijk aan het amuseren.”

De Franse filmmaker Luc Besson (‘Léon: Le Professionnel’, ‘The Fifth Element’) vertelde in 2019 het verhaal van Anna, een jonge spionne voor de KGB die de belofte kreeg dat ze na vijf jaar dienst vrij zou zijn om te gaan en staan waar ze wil. Maar na die vijf jaar, is diensthoofd Vassiliev niet van plan om die belofte na te komen. Ze besluit dan maar als dubbelagent voor de CIA te werken, in de hoop toch met pensioen te kunnen gaan.

Model Sasha Luss acteerde in deze film nog maar voor de tweede keer, de eerste keer in een hoofdrol. Ze acteerde naast grootheden als Helen Mirren, die haar overste Olga vertolkte, Luke Evans en Cillian Murphy. Ondanks die sterke cast en de belofte van een spannende spionagethriller vol gestileerde actie, werd het productiebudget maar net terugverdiend in de cinemazalen.

Bekijk ‘Anna’ op donderdag om 20u35 op VTM 3 of waar je ook bent via Pickx.be of de Pickx-app.