Harry Dean Stanton in 'Lucky', de laatste, zeldzame hoofdrol

‘The Godfather Part II’, ‘Escape from New York’, ‘Alien’, ‘Repo Man’, ‘The Last Temptation of Christ’, ‘Wild at Heart’, ‘The Green Mile’, ‘Twin Peaks’… De filmografie van Harry Dean Stanton telt ruim 100 films en 50 televisieseries, met daartussen enkele zeer bekende en gelauwerde titels. En toch is de acteur enkel bekend bij het publiek dat de moeite doet om naar de aftiteling te kijken, want de geliefde acteur werd zo goed als nooit gecast in een hoofdrol. Hij stond meer dan 60 jaar voor de camera’s, maar had enkel in Wim Wenders’ ‘Paris, Texas’ (1984) en John Caroll Lynch’ ‘Lucky’ (2017) een hoofrol.

Stanton acteerde in het begin van zijn carrière voornamelijk in westerns, tot hij in een bar de scenarist Sam Shepard leerde kennen. Stanton zei dat hij zijn rollen beu was. “Ik wil schoonheid en gevoeligheid vertolken”, zei hij. Shepard had net de film ‘Paris, Texas’ geschreven die gemaakt zou worden door Wim Wenders. Voor de scenarist was er geen twijfel mogelijk: Stanton was zijn geknipte leading man.

Die eerste hoofdrol leidde tot tal van andere rollen, maar niet als hoofdpersonages. Regisseurs zagen in Harry Dean Stanton namelijk het ware gelaat van de mistroostigheid. Als ze een karakterkop nodig hadden die in één beeld boekdelen kon vertellen, klopten ze aan bij Stanton.  Zo werd hij in de jaren 90 bijvoorbeeld een van de favoriete fetisjacteurs van regisseur David Lynch nadat ze samenwerkten voor ‘Wild at Heart’. Stanton had geen rol in de originele ‘Twin Peaks’, maar wel in de vervolgfilm ‘Twin Peaks: Fire Walk with Me’ uit 1992. Zijn personage, de uitbater van een caravanpark die de vreemdste dingen ziet gebeuren in het dorp, was zo memorabel dat hij terugkeerde in 2017 voor de vervolgserie van ’Twin Peaks’.

Stanton reeg de kleine, maar memorabele rollen aan elkaar. In 1986 was hij de gebroken vader in ‘Pretty in Pink’, in 1999 de gevangenismedewerker Toot-Toot in ‘The Green Mile’… De bekende filmcriticus Roger Ebert deed ooit de gevleugelde uitspraak dat een film met Harry Dean Stanton in een bijrol nooit slecht kon zijn. Hij groeide uit tot de definitie van een cult-acteur.

In 2017 mocht Stanton dan toch nog eens in een hoofdrol schitteren. In ‘Lucky’ speelt hij de rol van een oude – hij had intussen de kaap van de 90 gerond – cowboy. Zijn personage wordt beschreven als een vaag vermomde versie van de acteur: een kettingrokende atheïst die worstelt met zijn eigen ouderdom en nakende, onvermijdelijke dood. Wie de acteur persoonlijk kent, weet dat het scenario speciaal voor hem is geschreven, en dat die bijna geldt als zijn testament. De bijrollen gingen dan ook voornamelijk naar persoonlijke vrienden van de acteur.

Een van de bijrollen in ‘Lucky’ ging naar goede vriend David Lynch. Toen Stanton enkele maanden na het verschijnen van ‘Lucky’ in alle rust overleed in een ziekenhuis in Los Angeles, schreef de filmmaker: “Harry Dean Stanton heeft ons verlaten. Daar gaat een van de groten. Er is niemand zoals hij. Iedereen hield van hem, en met reden. Hij was een geweldige acteur (beter zelfs dan geweldig) en een goed mens. Het was een plezier om bij hem te kunnen zijn. Je zal gemist worden, Harry Dean. Veel liefde, waar je ook bent.”

Bekijk ‘Lucky’ op donderdag om 22u20 op Canvas of waar je ook bent via Pickx.be of de Proximus Pickx-app. Niet gezien? Geen zorgen, met TV Replay bekijk je het programma tot 36 uur later en via de site of de app tot 7 dagen later wanneer jij wil.