Darkest Hour: waarom het zo lang duurde eer Gary Oldman een Oscar kreeg

Halfweg de jaren 80 brak Gary Oldman door bij het Britse publiek en dat leverde hem in 1988 meteen een nominatie op voor de BAFTA (de belangrijkste Britse filmprijs) voor beste acteur. Hij verloor dan wel van Sean Connery, maar de toekomst van de jonge acteur was meteen verzekerd. Tien jaar later, in 1998, won hij zijn eerste BAFTA’s (beste Britse film, beste originele scenario) met zijn schrijf- en regiedebuut ‘Nil by Mouth’. Maar het zou nog 14 jaar duren vooraleer de Academy hem met een Oscarnominatie opmerkte en 20 jaar voor hij met het beeldje bekroond zou worden. We spreken vaak over Leonardo DiCaprio, maar Gary Oldman moest ook lang op de ultieme bekroning wachten.

In Groot-Brittannië brak Gary Oldman dan wel vrij snel door, zijn doorbraakrollen waren nu eenmaal iets te Brits getint om meteen voor succes te kunnen zorgen over de plas. In ‘Sid and Nancy’ (1986) speelde hij de biografie van Sex Pistols-bassist Sid Vicious. De film zou jaren later een cultgevolg krijgen en door Amerikaans blad Rolling Stone verkozen worden tot derde beste rockfilm aller tijden, maar bij de release verdiende ‘Sid and Nancy’ het (nochtans schamele) productiebudget niet terug. Het verhaal van de Britse rocker sloeg niet meteen aan in het buitenland.

Andere vroege rollen waarmee Gary Oldman hoge ogen gooide, waren die als Joe Orton, de schrijver van toenertijd choquerende, cynische en zwartkomische theaterstukken, in de film ‘Prick Up Your Ears’ (1987). Opnieuw een invloedrijke en controversiële Britse held die over de plas niet herkenbaar genoeg was. De rol was wel goed voor een eerste BAFTA-nominatie, maar de Amerikaanse Academy keek er niet naar om. Ook met zijn rol in ‘The Firm’ (1989) gooide de acteur hoge ogen in eigen land, maar het verhaal over voetbalhooligans was opnieuw te Brits om in de VS door te breken.

Samen met onder anderen Tim Roth, Colin Firth en Daniel Day-Lewis werd Oldman eind jaren 80 en begin jaren 90 wel steeds bekender in Hollywood. Die groep acteurs kreeg de bijnaam “The Brit Pack”. In het begin van de jaren 90 besloot Oldman zelfs permanent naar de Verenigde Staten te verhuizen.

De verhuis legde Oldman geen windeieren. In 1991 speelde hij in wat zijn eerste echte Amerikaanse blockbuster zou worden: ‘JFK’ van Oliver Stone. Daarin kreeg hij de rol van moordenaar Lee Harvey Oswald. Een jaar later speelde hij Graaf Dracula in ‘Bram Stoker’s Dracula’. In 1994 was hij een corrupte agent in ‘Léon: The Professional’, in 1997 de futuristische tiran Zorg in ‘The Fifth Element’ en in hetzelfde jaar een Russische terrorist in ‘Air Force One’. Je merkt het: in zijn bekendste rollen was hij vooral actief als antagonist, zozeer zelfs dat hij gezien werd als een van de beste cinemaslechterikken van de jaren 90. En slechterikken krijgen jammer genoeg minder vaak kans op een Oscar dan de goedzakken.

In het jaar 2000 bracht Oldman de film ‘The Contender’ uit, en volgens sommige samenzweringsdenkers schaadde die zijn kansen op een Oscar. De politiek getinte film zou volgens hen teveel de kant van de Democraten kiezen. Toen Oldman tot rond 2004 geen grote rollen kreeg, beweerden die kwatongen dat hij op een zogezegde zwarte lijst was beland. Na enkele minder dan goed onvangen films als ‘Tiptoes’ en ‘Sin’ was Oldman weer helemaal terug in de Harry Potter-franchise als Sirius Black. Maar die filmreeks bezorgde geen enkele acteur een Oscarnominatie, en dus ook Gary Oldman niet.

De eerstvolgende grote kans op een Oscar kwam er met de ‘The Dark Knight’-trilogie van Christopher Nolan, waarin Oldman de rol van commissioner Gordon speelde. Enkele hooggeachte filmcritici vonden dat, hoewel het Heath Ledger was die met zijn incarnatie van Joker de show stal, de prestatie van Oldman ook wel een filmprijs verdiende. Maar hij werd overschaduwd door Ledger.

Oldman bleef de sterke acteerprestaties aan elkaar rijgen en in 2012 kwam er dan eindelijk een Oscarnominatie voor zijn rol in ‘Tinker Tailor Soldier Spy’. Oldman verloor van Jean Dujardin in ‘The Artist’, die dat jaar een unieke prestatie had neergezet en de prijs dus ook echt verdiende. Maar in 2017 kreeg Oldman met ‘Darkest Hour’ de kans om de acteerprestatie van zijn leven te geven. Hij greep die met beide handen en zelfs bedolven onder de make-up zette hij een enorm overtuigende Winston Churchill neer.

Oldman won voor die rol de Golden Globe, de Critic’s Choice Award, de Screen Actors Guild Award, de BAFTA… en ook, na een uitzonderlijk succesvolle carrière van bijna 40 jaar, de Oscar voor beste acteur. In 2021 werd hij nog eens genomineerd voor zijn hoofdrol in ‘Mank’, maar hij verloor van Anthony Hopkins. Die Oscar voor ‘Darkest Hour’ kunnen ze hem in elk geval nooit meer afnemen.

Bekijk ‘Darkest Hour’ op woensdag 8 december om 20u35 op VTM 4 of waar je ook bent via Pickx.be of de Proximus Pickx-app. Niet gezien? Geen zorgen, met TV Replay bekijk je het programma tot 36 uur later en via de site of de app tot 7 dagen later wanneer jij wil.