'Apocalypto' op VTM 3: waarom de omstreden film van Mel Gibson de gemoederen zo beroerde

Eeuwenlang waren de ruïnes van de Maya's stille relicten van een machtig, vervlogen rijk. Tot de controversiële regisseur Mel Gibson in 2004 besloot om de Maya's naar het witte doek te brengen: het startschot van één van de meest helse opnames uit de Hollywoodgeschiedenis.

Gibson had het plan opgevat om van de film een langgerekte achtervolging te maken in de jungle. De zenuwslopende spanning en kloppende adrenaline van een man die letterlijk voor zijn leven rent: daar kan weinig aan tippen, vond hij. De acteur die in de huid kroop van de hoofdrolspeler heette Rudy Youngblood, een 25-jarige Native American die nog nooit een filmset van dichtbij had gezien. 

 

In die film portreetteerde Youngblood de jonge Maya Jaguar Paw, die wegvlucht van bloeddorstige, rivaliserende stamhoofden. De Maya's geloofden in de late jaren 1500 dat hun goden zich voedden met menselijke offers, en Jaguar Paw zou hun volgende maaltijd zijn.

Na zijn ontsnapping komt Jaguar Paw van de ene hachelijke situatie in de andere terecht. Hij doorstaat een nachtmerrie-achtige beproeving die inspeelt op onze meest primaire angsten. 

In totaal verzamelde 'Apocalypto' een cast van 3.000 Native Americans, die geen achtergrond als acteur hadden en enkel Spaans of Yucatec, de taal van de Maya's, spraken. Acht maanden lang trotseerden ze samen de natuurelementen: regen, hoge vochtigheid en verzengende hitte. Toen de opnames afgerond waren, verklaarde Gibson dat de acteurs "onverwoestbare krijgers" waren geworden.

Nee, zeiden experts. En ook Gibson zélf verklaarde dat zijn film "niet gezien mocht worden als een tijdsdocument". De film staat namelijk bol van de historische onnauwkeurigheden en neemt soms een flagrant loopje met de historische werkelijkheid. 

 

Te beginnen met de setting: dat Jaguar Paw in een dorpje in de diepe jungle zou leven, is onwaarschijnlijk. De Maya's waren een landbouwgemeenschap. Ze jaagden wel, maar vlees werd gezien als een luxegoed. In de film lijkt echter geen enkel lid van de stam aan landbouw te doen. Bovendien leefden de Maya's wellicht in open vlaktes in huizen met stenen funderingen, niet in de diepe, dichtbegroeide jungle. 

 

In de film kijken Jaguar Paw en de andere gevangenen hun ogen uit als ze in de Maya-stad aankomen: ze hadden nog nooit zoiets gezien. Ook dat is zeer onwaarschijnlijk: de Maya-volkeren waren nauw verbonden met elkaar. Zelfs de kleine dorpjes hadden banden met het politieke machtscentrum. En eender waar in de Maya-wereld waren piramiden nooit meer dan 20 kilometer verwijderd.

 

Tot slot doet ook het einde elke geschiedenisleraar steigeren: we zien de aankomst van de Spaanse conquistadores in Mexico, terwijl die pas enkele eeuwen na het verval van de klassieke Mayacultuur (de tijdsperiode waarin de film zich afspeelt) voet aan wal zetten in het land van de Maya's.

Bekijk 'Apocalypto' vanavond om 20u40 op VTM3 of waar je ook bent via Pickx.be of de Proximus Pickx-app. Niet gezien? Geen zorgen, met TV Replay bekijk je het programma tot 36 uur later en via de site of de app tot 7 dagen later wanneer jij wil!