De geboorte en de terugkeer van funk

Wat funky is en wat niet, daar kan je moeilijk een waterdichte definitie voor vinden. Funk ontstond dan ook als een muzikaal gevoel. Sommige riffs in de rhythm-and-bluesmuziek van de jaren 60 waren zo dansbaar, zo sexy en zo heerlijk dat de luisteraar er spontaan de neusvleugels van open zette, fronste en bevestigend knikte. Een beetje zoals bij het ruiken van een onaangename geur, iets dat je ook tot diep in je ziel kan voelen. Daarom gaven vroege meesters van het genre zoals James Brown de naam ‘funk’ aan hun muziek, een woord dat lang ervoor al gebruikt werd om een sterke geur aan te duiden.
 
Een vroege grondlegger van de funkmuziek was, zoals al vermeld, de zanger James Brown. Hij legde zich toe op muziek die elementen leent uit soul en r&b, maar met een grotere nadruk op strakke, gesyncopeerde ritmes en groovy baslijnen en minder op de melodieën of akkoordstructuren. Eerste successen boekte hij met soul- en gospelgerichte nummers als ‘Papa’s Got a Brand New Bag’, later werd hij een echte wereldster met zijn nieuw geluid met nummers als ‘Sex Machine’ en ‘I Got You (I Feel Good)’.


 
De muziek van Brown inspireerde dan weer bands als ‘Sly & the Family Stone’, ‘The Meters’ en verschillende Motown acts, maar ook pakweg de gitarist Jimi Hendrix, die elementen uit de funkmuziek toepaste in zijn psychedelische rock. Ook zangers als Stevie Wonder en Marvin Gaye werden beïnvloed voor enkele van hun grootste hits, die zich ergens tussen funk en pop situeren.

Uit de funkmuziek ontstond in de jaren 70 dan weer de disco, met prominente namen als Barry White, Chaka Khan (de onbetwiste Queen of Funk), Kool and the Gang… die allemaal duchtig de inspiratie haalden bij de funky ritmes van Brown en co. Disco maakte de funk nog dansbaarder en toegankelijker, door er nieuwe en moderne instrumenten bij te halen en weer meer in te spelen op prominente melodieën.


 
In de jaren 80 waren het muzikanten als Rick James (‘Super Freak’) en Prince die het genre verder deden evolueren. De ene ging weer vol voor ritmes en baslijnen, de andere introduceerde dan weer meer muzikale complexiteit. Bands als de Red Hot Chili Peppers namen de fakkel over in de jaren 90 en loodsten de funky ritmes de 21^ste eeuw in.


 
Funk is intussen binnengedrongen in tal van moderne muziekstijlen. Popartiesten als Dua Lipa, Bruno Mars en The Weeknd grijpen met hun recente muziek duidelijk terug naar retro funk en het jongere broertje disco, allemaal met een moderne, poppy twist. Pure funk, zoals die in de jaren 60 en 70 gespeeld werd, is tegenwoordig eerder een niche geworden. Een band die er wel naam mee kon maken, is Vulfpeck, een vierkoppige groep die funk als een ereteken draagt en zich spiegelt aan instrumentale bands uit de jaren 60. We concluderen: Funk is not dead!