De Grote Oorlog en al haar aspecten verlicht met deze oorlogsfilms op 11 november

Deze film uit 1930 is een ware referentie voor de oorlogsfilms die erop volgden. De Amerikaanse prent is gebaseerd op een Duitse roman waarin we Paul Baümer en zijn vrienden volgen. Na een vaderlandslievende oproep van hun leraar besluiten de jonge mannen bij het leger te gaan, maar al snel dringt de waarheid van het conflict zich op: desorganisatie, een gebrek aan voedsel en zorg, en vechten tot de dood zijn aan het front dagelijkse kost.
 
De film van Lewis Milestone nam de Oscar voor beste film in ontvangst in 1930 en toont het gevecht, maar ook de absurditeit die al te vaak aan het front heerst. In Duitsland werd de film hevig gecensureerd door de Nazi’s die op dat moment hun politieke opkomst kenden.

Zeven jaar later leek de Tweede Wereldoorlog steeds meer onvermijdelijk te worden. De Franse cineast Jean Renoir probeerde het voorbije conflict een nieuw élan te geven, namelijk als oorlog onder gentlemen. In ‘La Grande Illusion’ is geen enkele gevechtsscène te zien, verre van zelfs. We volgen wel twee Franse piloten die gevangengenomen zijn in Duitsland nadat ze neergeschoten werden door een Duitse maarschalk die de familie van een van de gevangenen kent.
 
De Fransen bedenken plannen om te ontsnappen, maar dat gaat niet zoals gepland. De vliegeniers van beide zijden kweken uiteindelijk wel een vriendschappelijke band.
 
Geen grote slagvelden dus in deze film met Jean Gabin, maar wel een weergave van de verschillende sociale klassen van die tijd, en de twee zijden die ondanks al hun verschillen best op elkaar lijken. Deze film wordt nog steeds beschouwd als een van de grote meesterwerken uit de geschiedenis van de cinema.

‘Paths of Glory’ van regisseur Stanley Kubrick uit 1957 is eveneens een mythische oorlogsfilm. Deze belicht een vreselijk aspect van het conflict: de 2500 Franse soldaten die na de oorlog veroordeeld werden door de oorlogsraden en tribunalen om verschillende redenen, zoals desertie, weigeringen om te gehoorzamen en vrijwillige verminking.
 
De prent schijnt een licht op de hogere miliaire rangen die ver weg blijven van de frontlinies en de hel die de soldaten ervaren. Soldaten zijn voor hen niets meer dan pionnen. Met een onvergetelijke Kirk Douglas in de rol van kolonel Dax, de verdediger van zijn troepen, toont de film geen botsing tussen Duitsers en Fransen, maar wel heibel in één kamp. Kubrick haalde de mosterd bij de roman van Humphrey Cobb. Daarin staat het verhaal van de korporaals van Souain, die de kogel kregen omdat ze weigerden om een zelfmoordmissie uit te voeren.

Deze film uit 2005 dompelt ons onder in de winter van 1914 en toont waargebeurde feiten die zich dicht bij ons afspeelden: in Ploegsteert, waar Michel Platini in 2014 nog een monument inhuldigde. De voormalige UEFA-baas reisde af naar ons land om hulde te brengen aan de soldaten die honderd jaar eerder aan de frontlinie stonden en die op een bijzondere manier samen kwamen.
 
In de film besluiten de soldaten van de twee kampen, die op enkele tientallen meters van elkaar ingegraven zaten, in 1914 om samen kerstavond te vieren. Duitse en Britse soldaten profiteerden van de korte wapenstilstand om een potje tegen elkaar te voetballen. Dat werd toen niet bepaald goed ontvangen door hun oversten…

In 2020 keerde regisseur Sam Mendes terug naar de Grote Oorlog met zijn uitstekende ‘1917’. De door critici geprezen film lijkt zich in één lange take af te spelen, waardoor kijkers volledig elke seconde van de actie levendig kunnen voelen. De regisseur baseerde zich op het verhaal van zijn grootvader aan moederskant voor een scenario dat ons van de frontlinie naar de kleinere duels achter de linies brengt.
 
Twee soldaten moeten de frontlinie zien over te steken om zich bij een regiment aan te sluiten dat op het punt staat om een aanval in te zetten, maar de vijand weet af van de aanval en bereidt een val voor. De soldaten moeten zorgen dat de aanval weer afgeblazen wordt vooraleer ze hun gewisse dood tegemoet lopen, zeker omdat de broer van een van hen in het regiment strijdt. De film streek verschillende Golden Globes, BAFTA’s en Oscars op.
 
Voor wie maar niet genoeg kan krijgen van films over de Eerste Wereldoorlog kunnen we ook ‘La Chambre des officiers’, ‘War Horse’ en ‘Johnny Got His Gun’ warm aanbevelen. De lijst is lang!