Het opmerkelijke verhaal achter de wereldhit ‘Girl from Ipanema’

“Tall and tan and young and lovely / The girl from Ipanema goes walking and / When she passes, each one she passes goes, ‘a-a-a-h'”, zo luidt het eerste couplet van 'The Girl from Ipanema', een van de beroemdste liedjes van de Braziliaanse bossanova-muziekstijl. Het lied is geschreven door Antônia Carlos Jobim en Vinicius de Moraes en is bekend van verschillende versies, waaronder een van de legendarische crooner Frank Sinatra.
 
De garota de Ipanema – om de Braziliaanse titel even te citeren – is geen meisje dat voortspruit uit de fantasie van tekstschrijver De Moraes: het meisje van Ipanema heeft wel degelijk bestaan. 
 
In het begin van de jaren zestig zaten Jobim en Moraes vaak samen in de Veloso, een café-bar in Ipanema, een wijk in het zuiden van Rio de Janeiro. En elke dag zagen de twee mannen een mooi meisje voorbijlopen dat aan het winkelen was of op weg was naar het strand. Ze waren betoverd door haar schoonheid en besloten een liedje voor haar te schrijven: de geboorte van het bossa nova-jazzliedje The Girl from Ipanema. 

Maar wie was dat meisje nu dat de heren geïnspireerd heeft voor hun liedje? Dat was de toen 17-jarige Heloisa ("Helô") Eneida Menezes Pais Pinto, alias Heloísa Pinheiro. Ze woonde aan de Rua Montenegro nummer 22 in Ipanema en als ze de straat op trok floten telkens heel wat mannen haar na.  
 
Moraes schreef trouwens later een boek, Onthuld: Het echte meisje uit Ipanema. Daarin beschrijft hij het effect dat Heloisa onbedoeld op hem en Jobim had. “Ze is het ware paradigma van een Carioca-meisje”, schrijft hij (een Carioca is een inwoner van Rio de Janeiro, nvdr). “Ze is het gouden meisje, omring met bloemen maar ze heeft ook iets van een zeemermin, vol licht en gratie, maar wiens blik ook droevig is omdat ze, op weg naar de zee, het gevoel van wat voorbijgaat uitstraalt, van schoonheid die niet alleen de onze is – het is een geschenk in de mooie, melancholische en gestage stroom van het leven.”

De eerste versie van het liedje, met als titel “Menina dua Pass” of “The Girl Who Passes By”, dateert van 1962 en het maakte van Pinheiro een succesvol model – in 1987 poseerde ze als Playboy Playmate. Maar het werd pas twee jaar later een wereldhit, in een versie uitgevoerd door Astrud Gilberto samen met João Gilberto en jazzsaxofonist Stan Getz. In 1965 kreeg het een Grammy als Record of the Year.
 
Het is op één na het meest gecoverde nummer in de popwereld – alleen “Yesterday” van The Beatles doet het beter. Andere bekende versies zijn die van onder andere Amy Winhouse, Dionne Warwick en Ella Fitzgerald.
 
“The Girl from Ipanema” werd ook gebruikt tijdens de openingsceremonie van de Olympische Spelen van 2016 in Rio. Dat leidde er vervolgens toe dat het liedje op Spotify maar liefst 40.000 keer per dag werd gestreamd waardoor het opnieuw in de Amerikaanse Billboard verscheen. 
 
“When she walks, she's like a samba
That swings so cool and sways so gentle
That when she passes, each one she passes
Goes "a-a-a-h"