Deze maatschappelijke problemen werden aangepakt dankzij een film of een serie

Films | Het grote (en kleine) scherm maakt ons aan het lachen, jaagt ons schrik aan, verzet onze gedachten en af en toe zet het ons ook aan het denken.

Door MediaForta

Gepubliceerd op 31.07.17

4min

Het grote (en kleine) scherm maakt ons aan het lachen, jaagt ons schrik aan, verzet onze gedachten en af en toe zet het ons ook aan het denken. Sommige films en series legden zelfs echte maatschappelijke problemen bloot en maakten ze bespreekbaar. Een kleine terugblik op de mooiste geëngageerde bijdragen uit de geschiedenis van cinema en televisie.

Philadelphia

Andrew Beckett is een advocaat wiens toekomst hem toelacht. Maar plots wordt hij ontslagen door het kantoor waarvoor hij werkt omwille van een grove fout. Hij spant een rechtszaak aan tegen zijn vroegere bazen wanneer hij de ware reden voor zijn ontslag ontdekt: hij lijdt namelijk aan aids. Philadelphia, het drama van Jonathan Demme, dat uitkwam in 1993, droeg bij tot de ontvoogding van seropositieve mensen die tot dan toe slachtoffer waren van onverbloemde discriminatie. Het succes van de film, zowel bij de critici als bij het grote publiek, inspireerde veel slachtoffers om op te komen voor hun rechten.

Black Mirror

Sinds 2011 stelt de Britse serie Black Mirror (eerst op Channel 4, daarna op Netflix) de gevolgen van de doorgedreven moderne samenleving in vraag. Zonder terugkerende personages, decors of verhalen snijdt de serie uiteenlopende onderwerpen aan zoals de media, sociale media, artificiële intelligentie, eugenetica enz.

The Truman Show

Truman Burbank (Jim Carrey) leidt een vredig en ordelijk leven. Maar wanneer hij erover denkt om te gaan reizen en op ontdekking te gaan lijkt iedereen in de stad Seahaven hem ertoe te dwingen zijn dromen op te geven. Sinds zijn geboorte leeft Truman onder het oog van de camera's. Zonder het te weten is hij de ster van een reality-tv-reeks en zijn wereld is niet meer dan één groot televisieplatform. The Truman Show die in 1998 uitkwam is een ode aan de vrijheid en vestigt de aandacht op de risico's van reality-tv, maar ook - haast profetisch - op voyeurisme, de scheiding tussen privé en het openbare leven en de niet-aflatende race naar perfectie.

Speechless

Maya, die lijdt aan een hersenverlamming en zich in een rolstoel verplaatst, maakt zich klaar om te beginnen aan de middelbare school. Haar alledaagse leven tussen haar maffe ouders en doldwaze broers en zussen verschilt niet zoveel van dat van andere tieners... Maar wat als haar handicap er nu net geen is? De serie (uitgezonden op ABC) werd bewierookt in de Verenigde Staten zowel door de gewone kijkers als door de critici. Hij was nog niet te zien in België, maar zal dat weldra wel zijn. Wedden dat het een even groot succes wordt als in de USA? Het tijdschrift The Atlantic geeft aan dat de serie "één van de belangrijkste realisaties is over een handicap in de hele televisiegeschiedenis."

The Green Mile

In 1935 komt John Coffey (Michael Clarke Duncan) terecht op de Dodengang in de Cold Mountain gevangenis in Louisiana, ook wel the Green Mile genaamd. Hij werd veroordeeld tot de doodstraf voor de verkrachting en de moord op twee zusjes. Hij is zo vriendelijk en zachtaardig en beschikt over bovennatuurlijk krachten waardoor hij de dagelijkse sleur en de zekerheden van zijn bewakers doorprikt en ervoor zorgt dat ze nooit meer de rol van beul willen aannemen. De film is een adaptatie van het boek van Steven King en kende een enorm succes. Het is een prachtig pleidooi tegen de doodstraf dat weerklank vond in de Verenigde staten waar de film 136.801.374 dollar opbracht.

Mr Robot

Elliot (Rami Malek) werkt bij een internetsecuritybedrijf en is een angstige jongeman met depressieve gedachten. Op een dag wordt hij benaderd door Mr. Robot, een anonieme anarchist, die hem rekruteert voor zijn hackersgroep die de systemen van de grootste banken en ondernemingen ter wereld wil vernietigen. Naast een kritische blik op de kapitalistische en ultra-geglobaliseerde samenleving stelt de serie ook de invloed van de digitalisering op jonge en mentaal kwetsbare personen aan de kaak. Mr Robot verplicht ons om na te denken over onze verhouding tot het internet en over hoeveel we over onszelf willen onthullen aan de hele wereld. De serie werd bekroond met een Emmy Award voor Beste Hoofdrolspeler en een Golden Globe voor Beste Drama.

12 Years a Slave

In 1841 wordt Solomon Northup, een vrij man, gevangen genomen en verkocht als slaaf aan een katoenplantage in Louisiana. Hij zit er 12 jaar vast voor hij opnieuw vrij wordt verklaard en naar zijn familie mag terugkeren. Deze harde film werd geloofd door de critici omwille van zijn stichtend realisme over slavernij en de manier waarop zwarte mensen behandeld werden in de Verenigde Staten. 12 Years a Slave werd bekroond met verschillende onderscheidingen waarvan drie Oscars en wordt beschouwd als de mooiste Hollywoodiaanse erkenning van de Amerikaanse slaven.

Home

Home, een documentaire van Yann Arthus-Bertrand, die uitkwam in 2009, toont de toestand waarin de aarde zich bevindt vanuit de lucht. Net als An Inconvenient Truth en Darwin's Nightmare maakt deze documentaire het grote publiek bewust van de opwarming van de aarde en de impact van de mens op het milieu en de planeet in het algemeen. Home schildert een somber tafereel, maar laat zich niet verleiden tot een catastrofaal discours en toont sprankjes van hoop.

Into the Wild

De net afgestudeerde Christopher (Emile Hirsch) besluit na een decadent avondmaal met zijn familie op pad te gaan zonder iemand hierover te vertellen. Hij verwerpt de regels van de huidige samenleving, verbrandt zijn papieren en stort zich zonder een cent op zak te hebben in een avontuurlijke road trip doorheen de Verenigde Staten die hem tot in Alaska brengt. Into The Wild, de film van Sean Penn, die in 2007 uitkwam, vertelt het ware verhaal van Christopher McCandless die begeesterd was van vrijheid, spiritualiteit, eenzaamheid en een scherpe kritiek op de materialistische wegwerpmaatschappij waarin we leven.

Dear White People

Samantha White, een studente en radiopresentatrice op de universiteit, stelt op de radio het onrecht aan de kaak waaraan zwarte studenten worden blootgesteld. In deze gloednieuwe reeks die sinds februari te zien is op Netflix staat de identiteitskwestie en racisme centraal. Het (geslaagde) opzet was om in de vorm van een komedie de drie strategieën te laten zien waartussen Afro-Amerikanen kunnen kiezen om zich te integreren in de maatschappij. Wat kan je het beste doen? Racisme bestrijden, negeren of omzeilen? Het is aan jullie om te oordelen!

Demain

Meer nog dan een documentaire die mensen wil wakker schudden om maatregelen te nemen tegen de opwarming van het klimaat toont Demain mannen en vrouwen die hun lot in eigen handen hebben genomen en effectieve alternatieven voorstellen voor onze samenlevingsmodellen: transitiebewegingen. De inspirerende film uit 2015, die gerealiseerd werd door Cyril Dion en Mélanie Laurent, maakte verandering mogelijk en gaf een nieuwe impuls aan transitiebewegingen zoals de Association Colibris. In 2016 werd Demain bekroond met een César voor de Beste Documentaire.

South Park

Vier vrienden, Stan, Kyle, Cartman en Kenny gaan samen naar de lagere school in South Park, Colorado. Al twintig jaar lang hekelen de avonturen van deze compleet getikte scholieren de politieke en sociale wanpraktijken van de 21ste eeuw. Met een schunnige en controversiële – bijna vulgaire – humor slaagt deze animatiereeks voor volwassenen er nog steeds in om het publiek te boeien en een satire te zijn op de moderne maatschappij. De serie schuwt niets en spaart niemand. South Park brengt allerlei kwesties ten berde: religie, politiek, milieu seksualiteit, racisme, discriminatie enz.