Dialect op tv: een goed idee?

Series | In het tweede seizoen van Eigen Kweek horen we elke zondag opnieuw het sappig dialect van de familie Welvaert. Dat het West-Vlaams van de acteurs, doorspekt met slecht vertaald Engels, niet ondertiteld word, wordt niet door alle kijkers gesmaakt. Gelukkig is er nog de ondertiteling door Teletekst!

Door Pickx

Gepubliceerd op 09.03.16

2min

In het tweede seizoen van Eigen Kweek horen we elke zondag opnieuw het sappig dialect van de familie Welvaert. Dat het West-Vlaams van de acteurs, doorspekt met slecht vertaald Engels, niet ondertiteld wordt, wordt niet door alle kijkers gesmaakt. Gelukkig is er nog de ondertiteling door Teletekst!

De laatste tijd is er steeds meer West-Vlaams te horen op tv, terwijl het vroeger vooral Antwerps was dat de klok sloeg. En wat met dat tussentaaltje dat te pas en te onpas gebruikt wordt? Het taalgebruik in deze series deed stof opwaaien!

Kijk elke zondag naar Eigen Kweek op één of via de livestream op proximustv.be. Of klik hier om het programma op te nemen.

Bevergem

De absurde fictiereeks Bevergem groeide vorig jaar uit tot een ware hype, mede dankzij het authentiek West-Vlaams van de acteurs. De inwoners van Bevergem zijn dan ook op zijn minst speciallekes te noemen. Op zekere dag neemt ook stand-upcomedian Freddy De Vadder er zijn intrek. Waarom? Dat weet niemand.

De reeks zorgde ervoor dat nurfen het meest gezochte woord werd op Google, al is dat geen bestaand West-Vlaams. Wel nieuw voor heel wat Vlamingen: "prente, kieszak, plukkevort, …" Met glansrollen voor Piet De Praitere, Bart Vanneste, Zouzou Ben Chikha, Maaike Cafmeyer en Wim Willaert.

Voor wat hoort wat

Ook in deze tragikomische fictiereeks over vier tieners, die een alternatieve werkstraf krijgen in een chique bejaardentehuis aan de kust, wordt vlot West-Vlaams gesproken door verschillende personages. Of kende jij "tot ton" of "frotten"? Met rollen voor Lize Feryn, Jan Hammenecker, Wouter Bruneel en Daisy Van Praet.

Het Goddelijk Monster

In Het Goddelijk Monster uit 2011, naar de monstertrilogie van Tom Lanoye, werd ook West-Vlaams gesproken, al was dat dan wel West-Vlaams met haar op. De acteurs zoals Joke Devynck, Johan Van Assche en Gilda De Bal volgden nochtans een cursus bij een dialectcoach, maar de provinciegouverneur noemde de serie zelfs een belediging voor West-Vlaanderen. Volgens heel wat kijkers deed het taaltje het verhaal over de ondergang van een ondernemersgeslacht zelfs meer slecht dan goed.

Katarakt

De serie Katarakt uit 2007 over de fruitteelt in Haspengouw kwam dan weer in het oog van de storm omdat er géén Limburgs werd gesproken. Het accent van acteurs Karlijn Sileghem, Marc Van Eeghem en Jaak Van Assche klonk allesbehalve authentiek. Een bewuste keuze volgens VRT-producer Ludo Busschots in Het Belang van Limburg. "We hebben een cast van een honderdtal sprekende rollen. Zoveel acteurs zijn er in Limburg niet eens. Een slechte imitatie van het accent van Sint-Truiden of Borgloon zou helemaal belachelijk zijn."

Thuis

Ook het taalgebruik in een soap als Thuis wordt niet door iedereen geapprecieerd. De tussentaal van Frank (Pol Goossen) en Simonneke (Marleen Merckx), iets tussen Nederlands en Antwerps-Brabant, dreigt volgens velen zo stilaan de norm te worden. Bovendien spreekt iedereen er met zijn eigen tongval: denk maar aan het Gents van Bram (Bert Verbeke) en het Brussels van Lowie (Mathias Vergels). De vraag wordt geregeld gesteld of zo’n populair programma niet beter het goede voorbeeld zou geven?

De Familie Backeljau

Tegenwoordig worden we dan wel om de oren geslagen met West-Vlaams, ook het Antwerps dialect was lang niet weg te denken van tv, vooral in komische reeksen. Denk maar aan Chez Bompa Lawijt, Nonkel Jef en Lili en Marleen.

Ook in De Familie Backeljau werd door vrijwel alle personages plat Antwerps gesproken. De serie van de hand van Luk Wyns liep in de jaren negentig vier seizoenen lang op vtm. Enkele bekende uitspraken uit het programma: "onnozel manneke, apejong, in wa voor ne wereld leven wij na?" Met hoofdrollen voor Luk Wyns, Mitta Van der Maat, Paul Maes en Iris Van Straten.

Slisse en Cesar

Was het vroeger dan beter, zoals sommigen menen? Helemaal niet, zo blijkt uit een onderzoek van Sarah Van Hoof van de Universiteit Antwerpen. Zo werd in de populaire komische reeks Slisse en Cesar uit 1977, met Ward de Ravet en Jan Reussens in de hoofdrol, ook plat Antwerps gesproken. In De Paradijsvogels begin jaren tachtig werd dan weer een soort Oost-Vlaams gesproken, al was dat bij acteurs als Denise De Weerdt en Anton Peters zo matig, dat je ook hier kon spreken van tussentaal.

Er waren echter ook fictiereeksen waarin keurig Nederlands werd gesproken zoals jeugdfeuilletons als Keromar en Het Zwaard van Ardoewaan.

Alles Kan Beter

Dit fragment met West-Vlaams voor beginners konden we jullie niet onthouden. Wim Opbrouck laat de West-Vlaamse uitdrukkingen duidelijk rollen tijdens deze 'computerles' in Alles Kan Beter!

In de Gloria

Wie dan weer heel gelukkig zal zijn met het feit dat Eigen Kweek niet ondertiteld wordt, is Gerrit Callewaert uit Bavikhove. Jaren geleden maakte dit personage van Wim Opbrouck al zijn beklag over het ondertitelen van West-Vlamingen in In de Gloria. Een fragment dat ondertussen een heuse cultstatus verdiende.