Straffe muziekmadammen

Muziek | Straffe muziekmadammen

Door Pickx

Gepubliceerd op 08.03.13

4min

Op 8 maart staan de vrouwen in de spotlight: het is namelijk Internationale Vrouwendag. Wij nemen de gelegenheid te baat om een paar dames in de kijker te zetten die uit de massa sprongen door hun strijd voor emancipatie en gelijkheid, en daarvoor een uitstekend communicatiemiddel gebruiken: muziek!

Joan Baez

Joan Baez is de grande dame van de folk. Ze profileerde zich tijdens haar carrière als een verwoed activiste tegen oorlog, discriminatie, apartheid, de doodstraf en ontbossing en was een fervent voorvechtster van gelijke rechten voor vrouwen en holebi’s. Op haar eerste albums stonden bewerkingen van traditionele folkliedjes. Ze had een relatie met Bob Dylan, die een groot inspiratiebron was voor haar. Baez werd lid van de burgerrechtenbeweging en weigerde belastingen te betalen waarvan de inkomsten naar de oorlog in Vietnam zouden gaan. Ze trok zelfs naar het front om de krijgsgevangenen te bezoeken en bedeelde er de post terwijl het Amerikaanse bommen regende. Haar engagement was een dankbare voedingsbodem voor haar carrière, denk maar aan nummers als 'We Shall Overcome', 'China' en 'Swing Low, Sweet Chariot'. Vandaag is ze nog altijd één van de boegbeelden van Amnesty International.

Patti Smith

Patti Smith is voor veel zangeressen een groot voorbeeld. Doorheen de jaren kwam ze al zingend op voor de rechten van de mens en de vrouw. 'Ze benadrukte haar eigen identiteit en liet duidelijk merken dat ze niet behandeld wenste te worden als een popje dat op het podium staat en liedjes zingt', zo verwoordde Ana Matronic, de zangeres van de Scissor Sisters, het onlangs treffend in een interview. Smith kreeg de bijnaam ‘godmother of punk’. Haar album ‘Easter’ met daarop de hit ‘Because the Night’ heeft de cultstatus verworven. Een tijd geleden bracht ze haar elfde studioalbum ‘Banga’ uit.

Pussy Riot

Het verhaal van Pussy Riot kennen we allemaal. Ze veroverden de wereld met hun strijd voor de vrijheid van meningsuiting en tegen religieus fanatisme én president Poetin, en omdat ze de vaak negatieve houding van de gevestigde Russische orde tegenover vrouwen onder de aandacht wilden brengen. Op 21 februari 2012 traden drie leden van de band op tijdens een kerkdienst in een Moskouse kathedraal om er te protesteren tegen de herverkiezing van Poetin. Ze werden echter al gauw ontzet door het aanwezige bewakingspersoneel. Een aantal van hen werd veroordeeld tot een gevangenisstraf. Ondanks wereldwijd protest - onder meer van Amnesty International - draaiden ze toch de nor in. De dames van Pussy Riot haalden hun inspiratie bij de Amerikaanse feministische punkband 'Riot grrrl'.

De sixties

In de jaren ’60 kwamen de eerste frontvrouwen bij rockbands aan de oppervlakte. Grace Slick van Jefferson Airplane en Janis Joplin bijvoorbeeld. Ze zongen niet alleen maar schreven ook mee aan de hits die hen beroemd maakten. Ze effenden het pad voor de punkscène, waarin een pak vrouwen het voortouw namen. Debbie Harry (Blondie), Patti Smith, Siouxsie Sioux en Joan Jett trokken een hele beweging op gang die de vrijheid van de vrouw hoog in het vaandel droeg. Gwen Stefani, Amy Lee van Evanescence en Shirley Manson van Garbage laten horen dat die pioniers uit de jaren ’60 grote voorbeelden voor hen zijn.

Het fenomeen Madonna

Maar het was niet enkel in de punkscène dat vrouwen de plak begonnen te zwaaien. In de jaren ’80 kwam een hele reeks vrouwelijke artiesten in de schijnwerpers te staan. Madonna bijvoorbeeld. Zangeres, danseres, liedjesschrijfster en provocatrice in één, die naar eigen zeggen evenveel werd beïnvloed door Debby Harry als door Marilyn Monroe. Ironisch genoeg werd Madonna vaak beschimpt door feministes van de harde lijn die haar pikante videoclips afdeden als nymfomaan en onderdanig. Toch geldt ‘The Queen of Pop’ tegenwoordig nog altijd als een rolmodel voor jonge en oudere meisjes en vrouwen, en valt ze op door haar zelfverzekerdheid.

Anouk

Anouk neemt momenteel een korte pauze. Haar eerste echte hit was 'Nobody’s Wife'. In dat nummer bezingt ze haar zelfstandigheid, en het feit dat ze niet afhankelijk wil zijn van mannen. Het legde haar geen windeieren, want met ‘Nobody’s Wife’ was de carrière van de Nederlandse definitief gelanceerd, en haar imago als sterke vrouw ook.

Billie Holiday

Billie Holiday werd geboren in 1915, en was één van de invloedrijkste Amerikaanse jazz-zangeressen. Ze zette heel wat New Yorkse jazzclubs op stelten en mocht optreden in het beruchte Apollo Theatre. Billie speelde samen met legendarische muzikanten als Lester Young, Count Basie en Artie Shaw. Ze had lak aan de rassenscheiding en liet dat blijken door samen met blanke muzikanten op het podium te verschijnen, wat erg uitzonderlijk was in die tijd. Door die baanbrekende houding was ze in de Zuidelijke Staten van de VS niet welkom. Helaas werden drank, drugs en verschillende gewelddadige echtgenoten haar fataal.

Grace Jones

Grace Jones staat door haar extravagante verschijning te boek als één van de grootste stijliconen van de jaren ’80. Ze maakte van de androgyne look haar handelsmerk, maar maakte vooral school door haar carrière als actrice en zangeres. Dat heeft alles te maken met haar stemgeluid: ze heeft een uitzonderlijk bereik van bijna 3 octaven. Ze werd beroemd toen ze in Parijs woonde en opviel door topless in discotheken te verschijnen, samen met Jerry Hall, die toen een koppel vormde met Mick Jagger. Een platenproducer ontdekte haar toen ze op een tafel aan het dansen was op het nummer ‘Dirty Ol’ Man’ van The Three Degrees. Grace bracht heel wat succesvolle albums uit met daarop klassiekers als 'I’ve seen that Face before', 'Slave to the Rythm' en 'Pull up to the Bumper'. Ze trok een tijdlang veel op met Andy Warhol, die haar ‘zijn muze’ noemde. Het was een lange periode stil rond Grace Jones, tot ze in 2008 met een nieuwe plaat kwam – Hurricane – die door critici positief werd onthaald. In 2009 gaf ze nog gesmaakte optredens op Rock Werchter en op het Nederlandse festival Lowlands.

Tina Turner

Anna Mae Bullock werd ontdekt toen ze tijdens een optreden van The Rythm Kings - de band van haar latere echtgenoot Ike Turner - uitgenodigd werd om een liedje te zingen op het podium en het publiek onder de indruk raakte door haar krachtige stemgeluid. Later werd Anna Mae Tina Turner. Ze trouwde met Ike en de twee vormden een succesvol muziekduo. Thuis ging het haar echter minder voor de wind: Ike raakte verslaafd aan cocaïne en mishandelde Tina zowel fysiek als mentaal. Het gebeurde zelfs meerdere keren dat hij haar kaak of neus brak. Midden jaren ’70 bekeerde ze zich tot het Boeddhisme en vond ze de kracht om voor het eerst terug te vechten. In 1978 gingen ze uit elkaar. Dat betekende voor Tina de start van een succesvolle solocarrière, al hadden de Amerikanen het in het begin niet echt begrepen op de vrouw die vooral bekend was als ‘de ex van Ike’. Toen bleek dat ze in Europa uitverkochte concerten gaf, moesten de States toch voor de bijl. De 'Queen of Rock' scoorde een resem hits en kreeg door haar moordende aaneenrijging van concerten de bijnaam ‘hardest working woman in rock ’n roll’.

Stevie Nicks

Midden jaren ’70 zat Fleetwood Mac in een dipje, en dus besloot Mick Fleetwood zanger-gitarist Lindsey Buckingham bij de groep te betrekken. Dat kon echter alleen als z’n vrouw ook mee mocht doen, en zo kwam Stevie Nicks bij Fleetwood Mac terecht. Een gouden zet, zo bleek, want Nicks viel meteen op en zorgde er samen met haar man voor dat de band opnieuw een succes zonder weerga werd. Later zou ze ook gaan samenwerken met Don Henley en Tom Petty, en ging ze solo. Tussendoor gooiden drugs een tijd roet in het eten, maar Nicks is er de laatste jaren weer bovenop. Artiesten als Sheryl Crow en de Dixie Chicks halen haar aan als rolmodel.

Adele

De carrière van Adele is een onwaarschijnlijk succesverhaal. '21' werd twee jaar geleden met voorsprong de best verkochte plaat van het jaar en dat bombardeerde Adele tot het succesvolste vrouwelijke debuut van de laatste jaren. 'Rolling in the Deep', 'Set Fire to the Rain' en 'Someone like You' werden hits. In 2009 won ze twee Grammy Awards – eentje voor beste nieuwkomer en één voor beste vrouwelijke artiest – en ze scoorde ook een European Border Breakers Award.