2013 loopt alweer op zijn einde. Naar goede gewoonte staan we dan stil bij wie ons het afgelopen jaar verlaten heeft. En dat waren er niet weinig. De lijst is indrukwekkend, daarom bieden wij een - onvolledig - overzicht. Zij verlieten ons in 2013...
Bart Van den Bossche (17/04/1964 - 6/01/2013)Op 6 januari overleed de Vlaamse zanger en presentator Bart Van den Bossche aan een hartaderbreuk. Hij werd 48 jaar. Van den Bossche groeide op in Kortrijk en studeerde aan het Conservatorium van Brussel en aan Studio Herman Teirlinck in Antwerpen. Bekende hits zijn 'De Heuveltjes Van Erika' en 'Boem', een bewerking van 'Boum' van de Franse chansonnier Charles Trenet. Naast zijn eigen songs schreef hij liedjes voor onder meer Dana Winner, Bart Kaëll en De Pita Boys.
Later presenteerde hij ook programma's op Radio 2 en tv-programma's zoals 'Videodinges' en 'Puzzeltijd'. Van den Bossche was daarna nog een tijd belspelpresentator, maar raakte zijn job kwijt nadat het bedrog van deze spelletjes werd blootgelegd in het programma 'Basta'. In 2011 won hij het VTM-programma 'Masterchef'.
Bekijk hier zijn volledig in memoriam.
David R. Ellis (8/09/1952 - 7/01/2013)
Op 7 januari overleed de Amerikaanse regisseur David R. Ellis: Hij werd 60. De maker van "Snakes on a plane" en "The final destination" werd dood aangetroffen in een hotelkamer in Zuid-Afrika, waar hij aan de film "Kite" werkte.
David R. Ellis begon zijn carrière in Hollywood als acteur en stuntman. Hij schopte het algauw tot stuntcoördinator en regieassistent van films als "Scarface", "Fatal attraction", "Clear and present danger" en "Waterworld".
In 1996 regisseerde Ellis zijn eerste van film, "Homeward bound II: Lost in San Francisco". De film van Walt Disney was een commercieel succes. Daarna maakte David R. Ellis hij onder meer "Asylum" en twee "Final destination"-sequels. In 2006 regisseerde Ellis de actiefilm "Snakes on a plane", met Samuel L. Jackson in de hoofdrol.
Nagisa Oshima (31/03/1932 - 15/01/2013)
Op 15 januari overleed de Japanse regisseur Nagisa Oshima op 80-jarige leeftijd aan een longontsteking. Hij is de maker van films als "Het rijk der zinnen" en "Het rijk van de passie". Met zijn arthousefilms met als thema's seks, misdaad en geweld hield hij de Japanse samenleving een spiegel voor. Door zijn harde voorstelling van zaken werd Oshima's werk door critici vaak als 'pornografisch' afgeschilderd. Oshima's wereldbeeld stond dan ook lijnrecht tegenover het humanisme van Akira Kurosawa.
Andere bekende films van Oshima zijn de krijgsgevangenenfilm 'Furyo' (Merry Christmas Mr Lawrence), met David Bowie en Ryuichi Sakamoto, en 'Koshikei' (Death by Hanging). Oshima's laatste film was 'Gohatto' (Taboe), die hij in 1999 draaide vanuit de rolstoel. Die film, met Takashi 'Beat' Kitano, speelt zich af tijdens het tijdperk van de shoguns (krijgsheren).
Michael Winner (30/10/1935 - 21/01/2013)
Op 21 januari overleed de Britse filmregisseur, producer en gastronomiecriticus Michael Winner na een lange strijd tegen leverkanker. Hij werd 77. Winner maakte tussen 1960 en 1999 meer dan dertig films, de bekendste is 'Death Wish' uit 1974 met Charles Bronson. Hij regisseerde ook Marlon Brando in 'The Nightcomers'. In Engeland had Winner in de jaren zestig al succes dankzij zijn lange werkrelatie met acteur Oliver Reed. Met hem maakte hij onder meer 'The System' en 'The Jokers'.
Roger Raveel (15/07/1921 - 30/01/2013)
Op 30 januari overleed de Vlaamse schilder Roger Raveel. De kunstenaar, vooral bekend van zijn kleurrijke schilderijen, werd 91 jaar oud.
Raveel was een van de belangrijkste naoorlogse kunstenaars van ons land. Hoewel hij in verschillende stijlen werkte, zowel figuratief als abstract, werd Raveel vooral bekend als voorman van de 'Nieuwe Visie'. Raveel combineerde in zijn werk beelden uit het alledaagse leven met geometrische figuren. Hij integreerde ook objecten in zijn schilderijen en ooit zelfs een levende duif. Het grote thema van Raveel was de invloed van het moderne leven op de landelijke omgeving van zijn dorp Machelen-aan-de-Leie, dat hij nooit verliet.
Tot zijn bekendste doeken behoren 'Herinneringen aan het doodsbed van mijn moeder' en 'Neerhof met levende duif'. Zijn werk was vooral geliefd in België, maar ook in Nederland exposeerde hij geregeld. Verder nam hij deel aan grote internationale tentoonstellingen zoals de Biënnale van Venetië. In 1999 ging het naar hem genoemde museum open in Machelen, waar een groot overzicht van zijn werk bewaard wordt.
Otis Harris (17/07/1950 - 18/02/2013)
Op 18 februari overleed de 62-jarige The Temptations-zanger Otis 'Damon' Harris. Harris scoorde met het legendarische Motownkwintet onder meer de hit 'Papa Was a Rollin' Stone'. Harris was als tiener groot fan van de toen al bestaande Temptations. In 1971 deed hij succesvol auditie om vertrekkend bandlid Eddie Kendricks op te volgen. In de vier jaar die hij bij The Temptations zou blijven, won de groep drie Grammy's en werden onder meer de singles 'Take a Look Around' en 'Masterpiece' grote hits.
Patrick De Witte (11/11/1958 - 19/02/2013)
Op 19 februari overleed Patrick De Witte, hoofdredacteur van P-Magazine en columnist voor De Morgen. De Witte, bekend onder zijn initialen (pdw), werd 54 jaar. De Gentenaar geniet bekendheid in de Vlaamse mediawereld door zijn werk als columnist voor onder meer Humo en De Morgen, maar ook voor zijn bijdragen in magazines als Deng en MaoMagazine of de krant De Standaard.
Daarnaast was De Witte actief in de tv-wereld. Via het productiehuis 3Keys was hij betrokken bij programma's als 'SPAM', 'Kijk eens op de doos' en 'De Vloek van Vlimovost'. Ook 'Comedy Casino', een programma rond comedy (een andere passie van Patrick de Witte) was van zijn hand. Ook in de muziekwereld verdiende (pdw) zijn strepen, met als wellicht bekendste project de reggaegroep The Skyblasters, die hij in de jaren 80 oprichtte. De vaak spitse en uitgesproken Patrick De Witte legde zich ook op zwaardere onderwerpen toe. Hij ijverde voor het recht op euthanasie en als actief lid van SKEPP zette hij zich in tegen het ontmaskeren van pseudo-wetenschappelijke stellingen en bewegingen.
Rik De Saedeleer (17/01/1924 - 3/03/2013)
Op 3 maart overleed oud-voetbalcommentator Rik De Saedeleer op 89-jarige leeftijd. De Saedeleer, geboren en getogen in Mechelen, voetbalde zelf in de jaren vijftig bij Racing Mechelen. Hij werd een keer tweede en twee keer derde in de hoogste afdeling. In 2004 werd hij verkozen tot meest verdienstelijke speler ooit van Racing Mechelen.
Nadien ging De Saedeleer de journalistiek in. Hij schreef een column in Het Laatste Nieuws en ging in 1958 als voetbalverslaggever aan de slag bij de NIR, de voorloper van de VRT. Daar werden enkele uitspraken van de commentator legendarisch. 'Ze gaan lopen, ze gaan lopen. 't Is niet te geloven... Daar is 'm! Daar is 'm! Ik weet zelfs niet wie het is, maar we zijn alweer op weg naar Mexico', klonk het vol extase nadat Georges Grün België naar het WK van 1986 in Mexico kopte, ten nadele van Nederland. De Saedeleer zou in totaal tien WK's, negen EK's, 101 Europese finales en honderden Europese wedstrijden van commentaar voorzien.
Na het WK van 1998, waar België in de eerste ronde werd uitgeschakeld, ging De Saedeleer op pensioen. De commentator kreeg de Vlaamse Televisie Carrière Ster van 2007, een bekroning voor zijn rijkgevulde loopbaan. Op het 58ste Gala van de Gouden Schoen, begin 2012, kreeg De Saedeleer de 'Lifetime Achievement Award'.
Hugo Chavez (28/07/1954 - 5/03/2013)
Op 5 maart overleed de Venezolaanse president Hugo Chavez na een lange strijd tegen kanker. Vorig jaar won Chavez opnieuw de residentsverkiezingen, maar hij was zo ziek dat hij niet geïnaugureerd kon worden in januari. Chávez was president van Venezuela sinds 1999 en was zowel nationaal als internationaal erg omstreden. Hij claimde dat hij het socialisme van de 21ste eeuw had uitgevonden, waarvan vooral de armen moesten profiteren. Hij verzette zich tegen de Verenigde Staten en onderhield nauwe banden met het communistische Cuba en zijn vrienden Fidel en Raúl Castro. Hij nationaliseerde veel bedrijven, vooral op het gebied van energie en voedselproductie. Critici zeggen dat hij dat alleen kon doen dankzij de enorme olierijkdommen van het land.
In 2002 werd hij na een demonstratie waarbij geweld tegen betogers werd gebruikt, door de militairen gedwongen af te treden. Kort daarna kreeg hij, vooral door de steun van de arme bevolking, via een referendum de mogelijkheid om door te gaan. Chávez probeerde zich als man van het volk te profileren, onder meer in zijn eigen tv-programma Aló Presidente, waarin kijkers met de president konden bellen. Hij gaf openlijk toe dat zijn belangrijkste doel was aan de macht te blijven in zijn strijd tegen het kapitalisme.
Ward De Ravet (1/06/1924 - 6/03/2013)
Op 6 maart overleed de Vlaamse acteur Ward De Ravet op 88-jarige leeftijd. De Ravet is bekend van onder meer "Slisse en Cesar", "Kapitein Zeppos" en "De paradijsvogels". De Ravet was van bij het begin van zijn carrière verbonden aan het gezelschap van de Koninklijke Nederlandse Schouwburg (KNS) van Antwerpen, later aan het Dramatisch Gezelschap van de toenmalige BRT. Hij was een gevierd en veelgevraagd acteur. Hij speelde mee in tientallen toneelstukken, waaronder "De kersentuin", van Tsjechov, "Suiker" van Hugo Claus en "Othello" van Shakespeare.
Ward De Ravet had daarnaast een lange film- en televisiecarrière. Zo speelde hij onder meer mee in "Slisse en Cesar", "Kapitein Zeppos", "De paradijsvogels", "Het pleintje" en "De bossen van Vlaanderen". In 2000 was hij nog te zien in de kinderfilm "Plop in de wolken".
Vic Nees (8/03/1936 - 14/03/2013)
Op 14 maart overleed koordirigent en componist Vic Nees. Hij was jaren verbonden met de BRT/VRT. Vic Nees was 26 jaar lang dirigent van het voormalig BRT-koor en genoot een grote internationale reputatie als componist van koormuziek. Hij was een belangrijke vernieuwer in de Vlaamse koorbeweging. Ook in de amateurkoorwereld is Vic Nees en belangrijk figuur.
Vic Nees leidde verschillende koren, maar zal toch vooral de geschiedenis ingaan als de man die het Radiokoor (nu VRK) tot hoog niveau wist te brengen. Van de jaren zestig tot aan zijn pensioen in 1996 stond hij aan het hoofd van dit ensemble, eerst als producer, later als dirigent. Hij dirigeerde er zowel eigen werk, het Vlaamse als het internationale repertoire. Met uitstapjes naar soms het lichte genre, volksmuziek, operette als close harmony. Na zijn pensioen bleef hij een referentiepunt in de koorwereld. Vic Nees werd dan ook overladen met internationale prijzen.
Frank Thornton (15/01/1921 - 16/03/2013)
Op 16 maart overleed de Britse acteur Frank Thornton, die Captain Peacock speelde in de tv-serie 'Are You Being Served?' ('Wordt u al geholpen?') op 92-jarige leeftijd. Thornton speelde de afdelingschef verkoop, een oud-militair, die om zijn hooghartige gedrag voortdurend door het personeel wordt bespot. De serie was in Groot-Brittannië te zien van 1972 tot en met 1985. Miljoenen Britten keken ernaar.
Frank Thornton was ook te zien in andere series, waaronder 'Steptoe and Son'. Ook speelde hij in verschillende films, waaronder 'No sex please, we're British' van regisseur Cliff Owen (1973) en 'Gosford Park' van Roger Altman (2001). Hij werkte samen met komieken als Benny Hill en Spike Milligan.
Richard Griffiths (31/07/1947 - 28/032013)
Op 28 maart overleed de Britse acteur Richard Griffiths. Griffiths was bij het grote publiek vooral bekend door zijn rol van Vernon Dursley in 'Harry Potter' en als Uncle Monty in 'Withnail and I' uit 1987. Zijn laatste rol was vorig jaar aan de zijde van Danny DeVito in 'The Sunshine Boys'. In 2011 was de acteur ook te zien als King George II in 'Pirates of the Caribbean: On Stranger Tides'. Naast het witte doek was Griffiths ook regelmatig te bewonderen in tv-series. Zo speelde hij onder andere mee in 'The Sweeney', 'Inspector Morse' en 'Pie in the Sky'.
Phil Ramone (5/01/1934 - 30/03/2013)
Op 30 maart overleed platenproducent en veelvoudig Grammy-winnaar Phil Ramone. Ramone, die werkte met artiesten als Barbra Streisand, Bob Dylan en Paul Simon, gold als een van de meest gerespecteerde figuren in de muziekindustrie. Geboren in Zuid-Afrika, studeerde Ramone klassieke viool aan de Juilliard School in New York voordat hij achter de schermen ging werken.
Als producer werkte hij mee aan Dylans 'Blood on the Tracks', Billy Joels '52nd Street' en Paul Simons 'Still Crazy After All These Years', waarvoor hij de Grammy voor album van het jaar deelde. Ook maakte hij onder meer It's My Party van Lesley Gore. Gedurende zijn hele loopbaan won Ramone veertien Grammy's.
Margaret Thatcher (13/10/1925 - 8/04/2013)
Op 8 april overleed de voormalige Britse premier Margaret Thatcher. Tussen 1979 en 1990 leidde ze de Britse regering. Ze werd 87 jaar. Thatcher was de eerste vrouwelijke leider van de Britse Conservatieve Partij, en ze was ook de eerste en tot nu toe enige vrouwelijke premier en bovendien de langst regerende premier van het Verenigd Koninkrijk.
Als premier voerde ze een strak neoliberaal economisch beleid en hielp ze onder andere ook de Koude Oorlog te beëindigen. In het kader van het Britse lidmaatschap van de Europese Unie is haar uitspraak 'I want my money back' bekend. Ze leidde Groot-Brittannië in de oorlog om de Falkland-eilanden tegen Argentinië. Haar compromisloze stijl leverde haar de bijnaam Iron Lady op.
Thatcher, die geboren werd als Margaret Roberts, werd in 1959 voor het eerst parlementslid. In 1975 nam ze de partijleiding over van Edward Heath, en in 1979 won ze de verkiezingen en werd ze premier. Ook in 1983 en 1987 won ze de verkiezingen.
Bekijk hier haar volledig in memoriam.Walter Boeykens (6/01/1938 - 23/04/2013)
Op 23 april overleed de Belgische klarinettist Walter Boeykens. Hij werd 75. Boeykens was van 1964 tot 1985 solist bij het Filharmonisch Orkest van de BRT. Nadien nam zijn internationale carrière een hoge vlucht. Hij reisde als solist de wereld rond met zijn Ensemble Walter Boeykens. Daarnaast was hij ook docent aan de conservatoria van Antwerpen, Utrecht, Tilburg en Rotterdam. Boeykens was ook dirigent van onder meer het Filharmonisch Orkest van Vlaanderen en het Nationaal Orkest van België.
De muzikant werd verschillende keren gelauwerd. Hij won onder meer de 5de Prudens Van Duyse en werd in 1995 uitgeroepen tot cultureel ambassadeur van Vlaanderen. Eind de jaren negentig werd Walter Boeykens geridderd (foto) en in 2001 ontving hij de eerste editie van de Klara Carrièreprijs.
Jeff Hanneman (31/01/1964 - 2/05/2013)
Op 2 mei overleed Jeff Hanneman, gitarist en mede-oprichter van metallegende Slayer. Het Amerikaanse thrashmetalicoon werd amper 49. Samen met medegitarist Kerry King richtte Hanneman begin jaren 80 Slayer op, wat leidde tot de platen 'Show No Mercy' in 1983 en 'Hell Awaits' in 1985. De band scoorde pas echt met 'Reign in Blood' in 1986 en 'South of Heaven' in 1988, en is nog altijd actief. De groep bracht tien studioalbums, twee livealbums en een coverplaat uit, waarvan enkele goud behaalden in onder meer de Verenigde Staten. Slayer beïnvloedde ontelbare andere groepen, en geldt als een van de grondleggers van de thrashmetal.
Paul Shane (19/06/1940 - 16/05/2013)
Op 16 mei overleed de Britse acteur Paul Shane. Hij werd 72. Shane acteerde in verschillende populaire sitcoms van de Britse openbare omroep BBC, onder meer in "Hi-de-Hi!" en "You rang m'lord". De series werden ook uitgezonden door de VRT.
Paul Shane begon zijn carrière als mijnwerker. Na een ongeluk besloot hij om zijn kans te wagen als acteur en entertainer. In 1980 werd hij gecast voor de populaire serie "Hi-de-Hi!" van Jimmy Perry en David Frost. Daarna acteerde hij in "You rang m'lord", "Oh doctor Beeching!" en "Emmerdale". Zijn laatste rol vertolkte hij in de politieserie "A touch of Frost" in 2008.
Henri Dutilleux (22/01/1916 - 22/05/2013)
Op 22 mei overleed de Franse componist Henri Dutilleux, een van de meest gespeelde hedendaagse componisten ter wereld. Hij werd 97. Met zijn gewaagde en toch toegankelijke composities wordt hij beschouwd als 'moderne klassieker'. Dutilleux, erfgenaam van Debussy, hield zich afzijdig van het traditionele, en leverde composities van een grote expressieve densiteit. Zijn werk, dat uiterst poëtisch is, werd vaak gespeeld in Frankrijk en in het buitenland. Henri Dutilleux kon vele mensen warm maken voor hedendaagse muziek.
De componist werkte een tijdje als koorleider en pianist. Zijn doorbraak kwam er in 1959 met zijn tweede symfonie 'Le Double' en in 1964 met het stuk 'Métaboles'. Voor zijn werk kreeg Dutilleux in 2005 de Ernst von Siemens Muziekprijs, ter waarde van zo'n 150.000 euro.
Miel Cools (15/04/1935 - 1/06/2013)
Op 1 juni overleed de Vlaamse kleinkunstzanger Miel Cools. Hij werd 78. Cools stond mee aan de wieg van de Vlaamse kleinkunst. Zijn bekendste liedjes zijn 'Boer Bavo', 'De troubadours' en 'Houden van'.
Miel Cools begon zijn kleinkunstcarrière in 1954 als schrijver van een studentenoperette. Vanaf 1960 trad hij op met liedjes van anderen, zoals cabaretier Toon Hermans, maar al snel ook met eigen muziek, in samenwerking met verschillende tekstschrijvers. In 1967 richtte Cools samen met zijn belangrijkste tekstschrijver Bert Broes zijn eigen platenmaatschappij op, Kalliope. Zo was hij de ontdekker van onder meer Luk Saffloer, De Vaganten en Wim De Craene.
Tom Sharpe (30/03/1928 - 6/06/2013)
Op 6 juni overleed de Britse schrijver Tom Sharpe. Hij werd 85. Sharpe schreef heel wat bestsellers, zoals 'Wilt' en 'Porterhouse Blue'. De in Londen geboren auteur stond bekend om zijn satirische schrijfstijl en wrange humor.
Sharpe verhuisde in 1951 naar Zuid-Afrika. Veel van zijn ervaringen uit dat land verwerkte hij in zijn romans. De apartheidspolitiek moest het ontgelden in de eerste satirisch getinte verhalen 'Riotous Assembly' uit 1971 en 'Indecent Exposure' uit 1973.
In 1961 keerde hij als universitair docent aan de Universiteit van Cambridge terug naar Engeland. Het universiteitsleven werd onsterfelijk gemaakt in de 'Wilt'-romans. Naast satire zijn ook platte humor en seksisme constantes in zijn werk. Fijnzinnigheid kan Sharpe niet worden verweten.
Iain Banks (16/02/1954 - 9/06/2013)
Op 9 juni overleed de Britse bestsellerauteur Iain Banks aan de gevolgen van kanker. Hij werd 59. De Schot boekte in 1984 met zijn roman 'The Wasp Factory' ('De Wespenfabriek') zijn eerste grote literaire succes. Het werk werd vaak beschreven als een mix tussen 'Der Blechtrommel' en 'American Psycho'. Drie jaar later publiceerde hij zijn eerste sciencefictionroman 'Consider Phlebas'. Er volgden meer dan twee dozijn werken, waaronder 'The Algebraist'. 'Het Kraaienpad' werd eerder tot het klassieke genre toegerekend. Zijn sciencefictionboeken schreef hij onder de naam Iain M. Banks.
Banks was een van de toonaangevende hedendaagse Britse auteurs en kwam regelmatig op radio en tv. Vóór hij bekend werd als schrijver, tijdens zijn studententijd, was hij zelfs al te zien als figurant in de film 'Monty Python and the Holy Grail' .
Banks was politiek geëngageerd en was in 2004 een van de Britse mediapersoonlijkheden die mee campagne voerden om premier Tony Blair af te zetten na de invasie in Irak in 2003.
James Gandolfini (18/09/1961 - 19/06/2013)
Op 19 juni overleed de Amerikaanse acteur James Gandolfini. Hij werd amper 51. Gandolfini werd wereldberoemd door zijn rol als maffiabaas Tony Soprano in de maffiareeks 'The Sopranos'. Gandolfini won zelf drie Emmy Awards en een Golden Globe voor zijn rol in de serie.
James Gandolfini schopte het van barman tot acteur op Broadway. Daarna bouwde hij een carrière uit in de filmwereld voor hij bekend raakte als Tony Soprano. Hij speelde mee in onder meer 'True romance' (1993), 'She's so lovely' (1997) en '8mm' (1999). Recent was hij ook te zien in onder meer 'The loop', 'Killing them softly' en 'Zero dark thirty'.
Mel Smith (3/12/1952 - 19/07/2013)
Op 19 juli overleed de Britse komiek, regisseur en auteur Mel Smith, bij ons vooral bekend van de sketchshow 'Alas Smith and Jones' en het satirische 'Not The Nine O'Clock News'. Smith vormde gedurende jaren een komisch duo met Griff Rhys Jones. Samen richtten ze in 1981 productiefirma Talkback op. Talkback groeide in een mum van tijd uit tot één van de grootste producenten van comedy en lichtvoetige programma's in het Verenigd Koninkrijk. Zo groeiden 'I’m Alan Partridge' en 'Never mind the Buzzcocks' uit tot echte internationale hits.
Friso van Oranje-Nassau van Amsberg (25/09/1968 - 12/08/2013)
Op 12 augustus overleed de Nederlandse prins Johan Friso. Hij was 44. De jongere broer van koning Willem-Alexander overleed aan complicaties ten gevolge van de hersenbeschadiging veroorzaakt door zuurstoftekort bij zijn ski-ongeval op 17 februari 2012 in het Oostenrijkse Lech. Friso was daar aan het skiën buiten de afgebakende piste en werd bedolven onder een lawine. Na behandeling op de afdeling intensieve zorg van het Landeskrankenhaus in Innsbruck werd hij begin maart 2012 overgebracht naar het Wellington-ziekenhuis in zijn woonplaats Londen.
Sinds november 2012 vertoonde Friso tekenen van zeer gering bewustzijn, een toestand waarin zich sindsdien geen veranderingen hebben voorgedaan. Begin juli 2013 werd hij overgebracht naar Paleis Huis ten Bosch. Daar is hij overleden.
Seamus Heaney (13/04/1939 - 30/08/2013)
Op 30 augustus overleed de Ierse dichter Seamus Heaney. Hij werd 74. Heaney won de Nobelprijs voor de Literatuur in 1995. Hij wordt vaak de beste Ierse dichter sinds Yeats genoemd.
Heaney schreef 13 gedichtenbundels, twee toneelstukken en vier prozawerken over het maken van poëzie. Hij heeft ook een hele reeks vertalingen op zijn naam staan. Nadat hij in 1995 de Nobelprijs won, ging hij over de hele wereld lezingen geven. Tussen 1989 en 1994 onderwees hij poëzie aan de universiteit van Oxford.
In 2006 kreeg hij een beroerte. Sindsdien publiceerde hij nog één bundel die op die ervaringen gebaseerd was, "Human chain". Hij kreeg er de prestigieuze Forward Prize voor, die 10.000 pond waard is. Zelf noemde hij het zijn meest persoonlijke dichtbundel.
Dick Raaijmakers (1/09/1930 - 4/09/2013)
Op 4 september overleed de Nederlandse componist, wetenschapper en muziekpionier Dick Raaijmakers. Raaijmakers staat bekend als een van de grondleggers van de elektronische muziek in Nederland. Hij maakte in de jaren vijftig in het Natuurkundig Laboratorium (Natlab) van Philips in Eindhoven experimentele populaire muziek met behulp van elektronische middelen. Een groot deel van zijn leven tot aan zijn pensioen was hij docent aan het Koninklijk Conservatorium in Den Haag.
Dick Raaijmakers studeerde piano aan het conservatorium in Den Haag en werkte op de afdeling voor elektro-akoestisch onderzoek van Philips. Tussen 1956 en 1964 was Raaijmakers actief in het natuurkundig laboratorium, ook wel Natlab, van het elektronicaconcern. Hij was de eerste ter wereld die zich bezighield met elektro-akoestiek en wordt derhalve als grondlegger van de elektronische muziek gezien.
Hij experimenteerde samen met Tom Dissevelt onder de naam Electrosoniks met via elektronische middelen gemaakte popmuziek, die van invloed zouden zijn op het werk van Kraftwerk en Giorgio Mororder. Onder het pseudoniem Kid Baltan (anagram van Dick Natlab) bracht de platenfirma van Philips de elektronische werken uit.
In 1966 keerde hij als docent terug naar zijn leerschool in Den Haag. Tot zijn pensioen in 1995 was hij aan het conservatorium docent elektronische en hedendaagse muziek. Vanaf 1991 was hij eveneens theaterdocent, waarna erkenning volgde voor zijn wetenschappelijke en artistieke werken.
Zo won hij diverse oeuvreprijzen en ontving hij een eredoctoraat aan de Universiteit van Leiden. Zijn belangrijkste wetenschappelijke publicatie was het boek 'De Methode' uit 1984, waarin hij de samenhang van beweging, oorzaak, gevolg en de waarneming daarvan beschreef.
Paul Despiegelaere (21/02/1954 - 7/09/2013)
Op 7 september overleed Paul De Spiegelaere, zanger en songschrijver bij The Machines, de Gentse popband die in 1980 de tweede editie van Humo's Rock Rally won en hits scoorde met onder meer '(I See) The Lies in Your Eyes' en 'Don't Be Cruel'.
The Machines maakten in de vroege jaren tachtig samen met bands als Luna Twist, Allez Allez en TC Matic het mooie weer in de Belpop. Na 'Money In My Wallet' en 'Frozen Faces' kwam het echte succes met derde single 'Don't Be Cruel' uit hun debuutalbum 'A World of Machines'. Dat album namen ze op in de legendarische Apple Studio van The Beatles. De Spiegelaere was een grote fan van The Beatles, wiens invloeden in zijn muziek te horen waren.
Er volgden nog twee minder succesvolle albums, 'Dots and Dashes' en 'Jungle!', in 1989 stierf de groep een stille dood. De Spiegelaere, die vaak het alias Paul Mellow aanneemt, bleef echter actief als producer voor bands als Red Zebra, Paranoid Polaroids, De Mens, Noordkaap en Mama's Jasje. In 1993 richtte hij nog de band Mellow op, maar die stopte een jaar later. De Spiegelaere zette ook zijn schouders onder eurokids-projecten als X!nk en qROCKmadam.
Hugo Raes (26/05/1929 - 23/09/2013)
Op 23 september overleed de Vlaamse schrijver Hugo Raes. Hij werd werd 84. Raes was een Antwerpse onderwijzerszoon die zelf in het rijksonderwijs werkte. In de jaren 60 van vorige eeuw beleefde hij zijn literaire hoogdagen. De roman 'Vadsige koningen' (1961), een monologue intérieur van een man die zijn kapotte huwelijk bij elkaar associeert, zette hem definitief op de Nederlandstalige literaire kaart. 'Een faun met kille horentjes' , een roman uit 1966, was zijn tweede groot succes. In de jaren 70 stopte hij met lesgeven en veranderde hij het geweer van schouder. In plaats van autobiografisch romans legde hij zich toe op magisch-realistische vertellingen die tot het science fiction genre kunnen worden gerekend. Vooral de roman 'Het smaran' uit 1973 was een schot in de roos. Hij kreeg er de driejaarlijkse Staatsprijs voor proza voor.
Vanaf de jaren 80 deemsterde Raes' literaire reputatie weg. Bij het verschijnen van zijn autobio 'Het aquarel van de tijd' in 2001 poogde zijn uitgeverij Atlas nog aan te sturen op een revival, onder andere met het uitbrengen van zijn verzamelde verhalen. Maar van een comeback was geen sprake meer. Raes trok zich terug in zijn Zuid-Franse isolement.
Raes was ook betrokken bij de oprichting van culturele vereniging De Nevelvlek en hij was medeoprichter van het tijdschrift Het Cahier.
Tom Clancy (12/04/1947 - 1/10/2013)
Op 1 oktober overleed de bekende Amerikaanse thrillerauteur Tom Clancy. Clancy was ook erg actief in de gamesindustrie. Hij werd 66. Tom Clancy schreef politieke thrillers, gebaseerd op concepten ontleend aan inlichtingendiensten en de militaire wetenschap. De stijl van zijn boeken is zo kenmerkend dat zijn naam ook een generieke aanduiding werd voor soortgelijke boeken die door andere auteurs worden geschreven.
Clancy, die Engels had gestudeerd aan de universiteit maar in de jaren 80 werkte als verzekeringsmakelaar, probeerde het in 1984 toch eens als schrijver met 'The Hunt for Red October' ('De jacht op de Red October'). Hoewel het boek al redelijk goed verkocht, werd het pas helemaal gelanceerd toen president Ronald Reagean het boek in interview "perfect" noemde.
In de jaren die volgden, schreef Clancy meer dan 70 boeken over inlichtingendiensten en het leger. Het merendeel daarvan verscheen ook in het Nederlands. Enkele van zijn boeken werden doorheen de jaren ook verfilmd, waaronder 'The Hunt for Red October', 'Patriot Games' en 'The Sum Of All Fears'.
In 1996 richtte Clancy mee het gamesbedrijf Red Storm Entertainment op. Red Storm Entertainment werd later opgekocht door Ubisoft, maar ze bleven de naam Red Storm Entertainment en Tom Clancy op de dozen zetten.
Wilfried Martens (19/04/1936 - 9/10/2013)
Op 9 oktober overleed oud-premier Wilfried Martens. Hij werd 77. Martens was vanaf 1979 dertien jaar lang bijna ononderbroken eerste minister van België. Nadien stapte hij over naar de Europese politiek en werd hij voorzitter van de Europese Volkspartij. Dat voorzitterschap had hij wegens zijn ziekte onlangs doorgegeven aan Joseph Daul, de voorzitter van de EVP-fractie in het Europees Parlement.
In 1972 werd Wilfried Martens CVP-voorzitter, een functie die hij zeven jaar lang bekleedde. Zonder enige ministeriële ervaring schopte hij het in 1979 tot eerste minister. Een negen maanden durend intermezzo met Mark Eyskens in 1981 niet te na gesproken, bleef Martens tot 1992 resideren in de "Wetstraat 16".
Zijn regeringen maakten werk van een economisch herstelbeleid, onder meer door een devaluatie van de frank, het opschorten van de index en forse bezuinigingen. Hij gaf ook mee gestalte aan de hervorming van het land tot een federale staat.
Na zijn jaren in de Belgische politiek trok Martens Europa in. In 1994 raakte hij verkozen in het Europees Parlement. Vijf jaar later claimde hij het lijsttrekkerschap bij de Europese verkiezingen. Dat ging echter naar zijn latere vrouw Miet Smet en Martens bedankte voor de tweede plaats. Hij bleef wel voorzitter van de EVP, die onder Martens de socialisten onttroonden als grootste Europese politieke formatie.
Bekijk hier zijn volledig in memoriam.
Lou Reed (2/03/1942 - 27/10/2013)
Op 27 oktober overleed rockpioneer en -legende Lou Reed op 71-jarige leeftijd. Reed was samen met John Cale het gezicht van cultgroep The Velvet Underground en bouwde ook solo een indrukwekkende carrière uit met hits als 'Walk on the Wild Side' en 'Perfect Day'.
Al op jonge leeftijd raakte Lou Reed verslingerd aan rock-'n-roll en rhythm-and-blues. Zijn eerste plaat maakte hij met The Jades. De grote doorbraak kwam er met The Velvet Underground, die tot de dag van vandaag heel wat bands inspireren en beïnvloeden. De avant-gardistische groep werd al snel erg invloedrijk. Reed verliet de band in 1970, waarna hij solo ging.
In 1972 zag het legendarische album 'Transformer' het licht, dat werd geproduceerd door David Bowie en Mick Ronson. Reed verwierf meteen bekendheid bij een veel breder publiek, onder meer dankzij de hit 'Walk on the Wild Side', een song over homo's en transseksuelen. Ook met 'Perfect Day' had Reed een hit te pakken, die in de jaren 90 nog eens herontdekt werd. Nog in de vroege seventies kwam Reed met het fantastische 'Berlin', over een aan drugs verslaafd koppel.Reed kampte zelf ook met een drugs- en alcoholverslaving. 'Metal Machine Music' uit 1975 is wellicht zijn beruchtste en meest experimentele album. De dubbelaar staat vol langdurige gitaarsolo's en bulkt van de feedback.
In de jaren tachtig waagde Reed zich op 'The Blue Mask' met succes aan liefdesliedjes. Een klein decennium later bracht Reed eerst zijn politiek editoriaal New York uit (1989) en een jaar later samen met John Cale het beklijvende 'Songs for Drella', een ode aan de in 1987 overleden Andy Warhol.
The Velvet Underground kwam daarna kortstondig weer bijeen maar de geplande tournee in de VS werd afgelast wegens - opnieuw - onenigheid tussen de genieën Cale en Reed. In 1996 trad de band toe tot de Rock and Roll Hall of Fame.
Reed was geen vrolijke Frans. Op 'Magic and Loss' ging hij weer de zwaarmoedige toer op. In 2000 kreeg hij, na het geflopte 'Set the Twiligth Reeling' uit 1996, weer lof voor 'Ecstasy'. In 2003 werd de dubbelaar 'Raven' uitgebracht, een poëtische selectie van het werk van Edgar Allan Poe.
Op 12 april 2008 trouwde Reed met multimediakunstenares Laurie Anderson. Zijn laatste album werd op gemengde kritiek onthaald. Het was een samenwerking met Metallica en was getiteld 'Lulu'. Het werd gereleased op 31 oktober 2011.
Tadeusz Mazowiecki (18/04/1927 - 28/10/2013)
Op 28 oktober overleed Tadeusz Mazowiecki, de eerste democratisch gekozen premier van Polen na de ineenstorting van het communisme. Hij werd 86. Voor hij in de jaren '60 politiek actief werd, was Mazowiecki journalist. Vanaf de jaren '60 speelde hij een belangrijke rol in het verzet tegen het communisme, maar ook in de dialoog met de machthebbers. In 1989 nam hij deel aan het rondetafelgesprek over de vreedzame overgang van het communisme naar de democratie.
Tussen 1992 en 1995 was de Poolse ex-premier bijzonder VN-gezant voor het conflict in het voormalige Joegoslavië. Na het bloedbad in Srebrenica, waarbij Bosnisch-Servische troepen in juli 1995 goed 8.000 mannen en jongens vermoordden, trad hij af.
John Tavener (28/01/1944 - 12/11/2013)
Op 12 november overleed de Britse componist Sir John Tavener, één van de bekendste Britse componisten van spirituele muziek. Hij werd 69. John Tavener werd door het grote publiek opgemerkt door de uitvoering van zijn 'Song for Athene' uit 1993 tijdens de rouwdienst voor prinses Diana in september 1997. Zijn stuk 'The Protecting Veil', voor cello en strijkers, stond in 1998 maandenlang boven aan de klassieke top 10. In 1968 verkreeg hij voor het eerst bekendheid door zijn compositie 'The Whale' naar het Bijbelboek Jona, uitgebracht op Apple Records, de platenmaatschappij van The Beatles. Tavener werd in 2000 in de adelstand verheven.
Doris Lessing (22/10/1919 - 17/11/2013)
Op 17 november overleed de Britse schrijfster Doris Lessing op 94-jarige leeftijd. Lessing won in 2007 de Nobelprijs voor de Literatuur voor haar oeuvre van meer dan 50 romans, waaronder 'Het gouden boek' ('The Golden Notebook') en de vijfdelige serie 'Children of Violence'.
Lessing werd geboren in Perzië, het huidige Iran, als dochter van een Brits echtpaar. Ze groeide op in een andere Britse kolonie: Zuid-Rhodesië, het huidige Zimbabwe. Daarna woonde ze lange tijd in Londen. De Britse schrijfster was de oudste winnares die ooit de Nobelprijs voor de Literatuur in ontvangst mocht nemen. Doris Lessing schreef veel over Afrika, waar ze opgroeide, en besteedde verder veel aandacht aan thema's als politiek, feminisme, racisme en kolonialisme.
Gerrit Krol (1/08/1934 - 24/11/2013)
Op 24 november overleed de Nederlandse dichter en schrijver Gerrit Krol. Hij werd 79. Krol won tijdens zijn carrière onder meer de Multatuliprijs, de Constantijn Huygensprijs en de PC Hooftprijs.
In 1962 schreef Krol zijn romandebuut 'De rokken van Joy Scheepmaker'. Hij schreef in totaal meer dan vijftig romans, verhalenbundels, novellen, dichtbundels en essays. In zijn laatste roman 'Duivelskermis' (2007) beschreef hij de gevolgen van de ziekte van Parkinson.
Het werk van Krol werd meermaals gelauwerd, onder meer met de Multatuliprijs en de Busken Huetprijs. Zijn oeuvre werd in 1986 bekroond met de Constantijn Huygensprijs en in 2001 met de P.C.Hooftprijs. In 2005 ontving hij een eredoctoraat aan de Vrije Universiteit Amsterdam.
Paul Walker (12/09/1973 - 30/11/2013)
De ster uit de Fast & Furious films kwam op 30 november om het leven bij een verkeersongeluk. Overdreven snelheid lag mee aan de basis van het tragische ongeluk. Walker was op weg naar een bijeenkomst van zijn hulporganisatie Reach Out Worldwide en was passagier in de Porsche Carrera GT van zijn vriend. Die knalde tegen een lantaarnpaal, belandde vervolgens tegen een boom en vloog in brand. De inzittenden zijn ter plaatse overleden.
Naast de Fast & Furious films speelde Walker rollen in films als Hours, Into the Blue en The Skulls.
Nelson Mandela (18/07/1918 - 05/12/2013)
De voormalige Zuid-Afrikaanse president Nelson Rolihlala Mandela (95) overleed op 5 december. Mandela was de eerste zwarte president van Zuid-Afrika en kreeg de Nobelprijs voor de vrede voor zijn strijd tegen de apartheid. De voorbije jaren was zijn gezondheid sterk achteruit gegaan en deze zomer werd hij nog opgenomen in het ziekenhuis met longklachten.
Mandela leidde Zuid-Afrika van 1994 tot 1999 na een verblijf van 27 jaar in de gevangenis op Robbeneiland. Mandela streefde een politiek van nationale verzoening na en was tot op de dag van zijn dood een wereldwijd gerespecteerd man.
Bekijk hier zijn volledig in memoriam.
Peter O'Toole (2/08/1932 - 14/12/2013)
Op 14 december overleed de Iers-Britse acteur Peter O’Toole. De ster uit de klassieker Lawrence of Arabia, die in heel zijn carrière in totaal acht Oscarnominaties verzamelde, werd 81 jaar.
De acteur begon zijn carrière als 17-jarige in het theater in Bristol en Londen. Zijn grote doorbraak kwam er met de rol van de Britse avonturier T. E. Lawrence in de film Lawrence of Arabia van regisseur David Lean. O'Toole hield er een Oscarnominatie aan over, de eerste in een rij van acht. Andere gewaardeerde acteerprestaties zette hij onder meer neer in de films Becket (1964), The Lion in Winter (1968), Goodbye, Mr Chips (1969)en The Ruling Class (1972). Maar tijdens zijn filmcarrière bleef hij ook voortdurend in het theater actief en oogstte er successen met onder meer Hamlet en Wachten op Godot.
O'Toole bleef ook op latere leeftijd erg hoog aangeschreven. In de jaren tachtig zette hij opmerkelijke acteerprestaties neer in The Stunt Man (1980) en My Favourite Year (1982). Hij was ook te zien als privéleraar van de laatste Chinese keizer Pu-Yi in The Last Emperor (1983). Zijn laatste Oscarnominatie kreeg hij in 2006 voor Venus, 44 jaar na Lawrence of Arabia. Maar winnen zat er opnieuw niet in. Hij kreeg uiteindelijk wel een ere-Oscar in 2003 voor zijn hele oeuvre.
In memoriam 2013: en verder
Ook zij legden in 2013 het loodje: de Vlaamse jeugdboekenschrijver Jan Simoen, de Franse styliste en ontwerpster Andrée Putman, de Britse zanger Reg Presley, de Britse singer-songwriter Kevin Ayers, de Amerikaanse bluesmuzikant Magic slim (foto links), de Britse gitarist Alvin Lee, ex-drummer van Iron Maiden Clive Burr, de Amerikaanse gitarist Hugh McCracken, de Spaanse regisseur Josep Joan Bigas Luna, de Spaanse zangeres en actrice Sara Montiel (foto midden), de Britse fysioloog en 'vader' van de eerste proefbuisbaby Robert Edwards, de Britse grafisch designer Storm Thorgerson, de Amerikaanse folkzanger en woodstocklegende Richie Havens, de Indiase regisseur Rituparno Ghosh, de Belgische styliste Annabel Tollman, de Nederlandse dichter Hans Groenewegen, de Amerikaanse elektrotechnicus en uitvinder van de computermuis Douglas Engelbart, de Franse cineast Denys de La Patellière, gewezen gouverneur van Oost-Vlaanderen André Denys (65), de Amerikaanse fotograaf Bill Eppridge, de Italiaanse regisseur en scenarist Carlo Lizzani (foto rechts), de Vlaamse schrijver, dichter en journalist Thomas Blondeau (35), Glee-acteur Cory Monteith (31), tekstschrijfster Marieke Wuyts - beter bekend onder de artiestennaam Ke Riema (99), sp.a-politicus Dany Vandenbossche (57), de Nederlandse acteur Kees Brusse (88), jazzgitarist Jim Hall (83) en Oscarwinnares Joan Fontaine (96).
_20211202021949.jpg)
